Foto: Shutterstock De oorzaken van ontbossing in de wereld zijn per regio verschillend en daarmee ook de oplossingen per gebied. Dat stellen de Wageningse aardobservatie-onderzoekers Martin Herold en Niki De Sy, in reactie op het rapport over ontbossing van het Wereldnatuurfonds (WWF).
Sojateelt
Het WWF constateert dat het bosareaal in de wereld elk jaar afneemt met een oppervlakte zo groot als Nederland. Vooral in Brazilië, Bolivia, Indonesië en Maleisië is de ontbossing groot. WWF legt in zijn persbericht sterk de nadruk op ontbossing ten behoeve van de sojateelt, de import van soja-veevoer in Europa en de verantwoordelijkheid van Europeanen om hun dieet aan te passen naar minder vlees. ‘Die analyse is terecht’, zegt De Sy, die informatie aanleverde aan WWF voor het rapport, ‘maar ook eenzijdig.’
Ten eerste is de EU niet langer de grootste importeur van soja in de wereld; dat is inmiddels China. Bovendien is de teelt van exportgewassen maar een deel van de problematiek. De EU-import van voedsel- en energiegewassen zorgt voor 10 procent van ontbossing in de wereld, stelt WWF in haar persbericht, waarbij ze zich baseert op een rapport van de EU.
‘Veel landen gebruiken de bossen om zich te ontwikkelen. Soms is het veeteelt, soms mijnbouw, soms houtkap – meerdere economische sectoren leggen beslag op de bossen’, zegt De Sy. ‘Bovendien kappen zowel grote landbouwbedrijven als kleine boeren de bossen.’
Illegale houtkap
Herold doet onderzoek naar ontbossing in Afrika. Vooral in Congo neemt de ontbossing recentelijk toe, blijkt uit satellietwaarnemingen. Het gaat vooral om kleinschalige illegale houtkap en ontbossing door lokale groepen; in Congo wordt niet grootschalig soja verbouwd en de expansie van oliepalmbedrijven is van recente datum.
Congo heeft vooral behoefte aan versterking van de overheid op gebied van bosbeheer en handhaving en aan snelle satellietwaarnemingen om illegale houtkap te bestrijden, zegt Herold. Daarnaast moeten er betere afspraken komen over duurzaam bosbeheer tussen regeringen, ngo’s en internationale houtkapbedrijven.
Duurzaam landgebruik
Herold denkt dat duurzaam landgebruik centraal moet staan bij de aanpak van ontbossing. Daarbij moet zeker aandacht zijn voor het terugdringen van de grootschalige soja- en palmolieteelt in tropisch regenwoud, maar ook voor de ontwikkeling van duurzame landbouw, herbebossing en landschapsherstel. ‘WWF richt zich op ontbossing, maar meer begrip en plannen hoe we aangetaste bossen kunnen herstellen naar hun natuurlijke staat is ook van belang.’
WUR heeft alle expertise in huis op het gebied van bosbouw en landbouw om een goede integrale analyse te maken van de oorzaken van ontbossing, zegt Herold, maar op dit moment ontbreekt de dialoog voor een integrale aanpak in Wageningen en internationaal grotendeels. Hij hoopt dat het WWF-rapport daar verandering in brengt.