Foto: Oene de Hoop. Gisteren plantte WUR in Lelystad 1.500 bomen op 15 hectare akkerbouwgrond voor de eerste grootschalige Nederlandse onderzoeksfaciliteit voor agroforestry (een combinatie van landbouw en bosbouw). De business unit Open Teelten gaat de teelt van akkerbouw- en tuinbouwgewassen combineren met rijen bomen – in eerste instantie snelgroeiende bomen als iepen en populieren, later hazelaars.
Microklimaat
‘Er komen zes lange rijen bomen die variëren in afstand tot elkaar’, zegt onderzoeksleider Maureen Schoutsen. ‘We willen het effect van de bomenrijen op het microklimaat meten. Denk daarbij aan de windsnelheid – bomen vangen wind – maar ook aan de temperatuur en bodemvochtigheid.’
‘Onze aanname is dat bomenhagen zorgen voor betere teeltomstandigheden en dus de opbrengsten verhogen, maar wel vanaf een zekere afstand van de teelten. Vlak naast de bomenrij kan juist een opbrengst-verlagend effect optreden. Het totaaleffect zou positief moeten zijn.’ De proef moet ook duidelijk maken hoever de bomenhagen uit elkaar moeten staan voor het gunstigste effect.
De onderzoekers werken met een bouwplan van onder meer aardappel, wintertarwe, peen, kool en spinazie in rotatie. Gisteren zijn de snelgroeiende bomen geplant, eind dit jaar volgen de hazelaars. ‘De snelgroeiende bomen moeten de hazelaars uit de wind houden, want die houden niet van wind. Na acht jaar halen we de snelle groeiers weer weg.’
Inkomensvoordelen
Ook onderzoekt Open Teelten of de bomenhagen – een vorm van strokenteelt – de verspreiding van plantenziekten belemmeren. Daarnaast beoordelen de onderzoekers de bodemvruchtbaarheid, biodiversiteit, CO2-opname in de bodem en de eventuele inkomensvoordelen voor de akkerbouwers uit hazelnoten. ‘Je levert bouwgrond in met de bomenhagen, maar mogelijk levert het resterende land meer op’, verklaart Schoutsen.
Proeftuin
Het agroforestry-project maakt deel uit van de Proeftuin Agro-ecologie en Technologie die twee jaar geleden werd gestart. De onderzoeksfaciliteit wordt gefinancierd door WUR en de proef door de topsector Agrifood, in een vierjarig onderzoeksprogramma waarbij ook boeren zijn betrokken. Schoutsen hoopt op langdurige financiering van deze proeftuin. ‘Bomen moeten groeien, dus dit is een lange-termijnproject. We verwachten over zes jaar de eerste wetenschappelijke publicaties, maar pas over 15 tot 20 jaar hebben we een volwassen agroforestry-systeem.’