Oliepalm, foto: Shutterstock. Als het aan de actiegroepen ligt, verbieden we de import van palmolie om het tropisch regenwoud in Indonesië en Maleisië te redden en kiezen we voortaan voor zonnebloem- en koolzaadolie uit Europa. Dat is niet per se beter voor natuur en milieu, blijkt uit een studie in Nature, waar emeritus-hoogleraar Herbert Prins van Wildlife Ecology and Conservation aan heeft bijgedragen.
Branden
Uiteraard hebben de oliepalmplantages in Zuidoost-Azië veel tropisch regenwoud, inclusief het leefgebied van de orang-oetan, kapotgemaakt en zorgen de bijkomende ontwatering en branden voor een enorme CO2-uitstoot en afname van de biodiversiteit. Maar de andere oliegewassen scoren niet echt beter, blijkt uit de studie. Dat wil zeggen: elk oliegewas heeft zo zijn voor- en nadelen.
Sojaboon
De oliepalm is een erg efficiënt gewas, het produceert 39 procent van de mondiale spijsolievraag op ‘slechts’ 22,5 miljoen hectare, ofwel 6,6 procent van het areaal aan oliegewassen. De sojaboon presteert op dat punt een stuk slechter; die levert aanmerkelijk minder olie op een oppervlak vijf keer zo groot. De soja-industrie leidt daarom tot veel meer ontbossing dan de oliepalmplantage.
Zonnebloem
Opmerkelijk genoeg komen ook de ‘Europese oliezaden’ er niet best vanaf. Gewassen als koolzaad en zonnebloem leveren drie tot vier keer minder olie op dan palmolie, op een groter oppervlakte. Weliswaar stond op die grond voorheen geen tropisch regenwoud, maar die velden leggen geen CO2 vast in de vorm van bomen en gebruiken grote hoeveelheden kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen.
Vraag en aanbod
‘De oliepalm levert veel meer olie dan de andere gewassen, twee tot acht keer meer per hectare’, zegt mede-auteur Douglas Sheil. ‘Zolang de vraag naar plantaardige olie blijft stijgen, moet de productie omhoog.’ Vooralsnog kost de voorspelde vraag naar spijsolie veel minder land met oliepalm dan met soja of koolzaad. De onderzoekers hopen op een doorbraak, zodat micro-algen plantaardige olie gaan produceren.
Biodiversiteit
Maar een hectare regenwoud in Indonesië bevat toch veel meer biodiversiteit dan een hectare zonnebloemen in Frankrijk? Ook dat hebben de onderzoekers vergeleken in hun artikel The environmental impacts of palm oil in context. Ze keken hoeveel zoogdieren, amfibieën en vogels er in de spijsoliegebieden op de rode lijst staan van natuurbeschermingsorganisatie IUCN. De oliepalm in Indonesië en Maleisië bedreigt 472 rode-lijstsoorten, het koolzaad en de zonnebloem in Europa respectievelijk 227 en 189 soorten. Ofwel: duidelijk minder maar nog altijd veel. De conclusie van de onderzoekers: wijs niet te eenzijdig naar palmolie als het gaat om duurzame gewasteelt.