Studenten worstelen na negen maanden coronapandemie met eenzaamheid, motivatieproblemen en heimwee. In dit verhaal tips en trucs om deze periode door te komen en drie studenten die vertellen over hun ervaringen. En: welk cijfer geven zij deze tijd?

Uit onderzoek van I&O Research voor de NOS blijkt dat 69 procent van de jongeren eenzamer is dan vóór de coronacrisis en dat de helft zich slechter voelt. Respondenten van een enquête onder 8.300 studenten van de Caring Universities (Universiteit Utrecht, Universiteit Maastricht, Universiteit Leiden en de Vrije Universiteit) geven aan zich slechter te kunnen concentreren (56 procent); eenzamer te zijn (52 procent) en somberder (47 procent). Studenten maken zich zorgen over studievertraging (77 procent); dat hun dierbaren besmet raken (58 procent) en de financiële impact van de coronacrisis (26 procent).

Ook in Wageningen worden enquêtes gehouden, bijvoorbeeld door internationale studentenvereniging ISOW. Secretaris en student Janina Fraas (24): ‘De helft van de respondenten ervaart een communicatiekloof tussen studenten en medestudenten en tussen studenten en docenten. Twee derde zegt dat de studiedruk te hoog is. Dat ervaar ik zelf ook: met online onderwijs krijg je het gevoel dat je alles zelf moet uitvogelen. En ongeveer de helft ervaart angsten.

Onzekerheid

‘Toen de pandemie begon, dachten we: het zal met een paar maanden wel voorbij zijn’, zegt Fraas. ‘Die maanden zijn inmiddels voorbij maar we weten nog steeds niet wanneer het klaar is. Er is een vaccin, maar het kan maanden, misschien wel jaren duren voordat de situatie terug naar normaal is. Die onzekerheid is slecht voor mensen.’

Ga zo vaak als je kan naar buiten

Eén van de dingen waar studenten tegenaan lopen, is dat ze alles in één ruimte moeten doen. Fraas: ‘De slaapkamer is tegelijkertijd de studiekamer en de ruimte om te ontspannen. Ik woon zelf in Hoevestein op twaalf vierkante meter. Dat werkt gewoon niet. Ik ga veel naar de universiteit om te studeren, je kan gewoon niet de hele tijd in je kamer blijven.’Volgens de enquête zouden studenten erbij gebaat zijn als er meer sociaal contact op de campus mogelijk wordt. Fraas: ‘Zorg voor meer studieplekken en activiteiten op de campus. Mensen zijn echt klaar met online activiteiten die zogenaamd leuk moeten zijn.’ Ook zou de studiedruk omlaag moeten volgens veel respondenten. ‘Het studiejaar gaat maar door en er is bijna geen ademruimte tussen periodes in. Je moet constant presteren’, zegt Fraas, ‘terwijl veel internationale studenten gewend zijn aan klassieke semesters. Daarin studeer je wat relaxter en heb je het alleen superdruk rond de tentamenweek.’Wat kunnen studenten zelf doen? Fraas: ‘Ga zo vaak als je kan naar buiten. Ga wandelen, hardlopen, sporten. Je mag weer met drie mensen buiten zijn, dus dat is al goed. Even niet in je studentenkamer zijn, dat is belangrijk. En zoek een leuke hobby.’

Heimwee

Studentpsycholoog Nereida Ordovas Garcia geeft workshops over omgaan met heimwee, eenzaamheid en uitdagingen op onderwijsgebied. ‘Veel studenten hadden al heimwee’, zegt Garcia. ‘Corona heeft het erger gemaakt omdat studenten zich nu ook zorgen maken over de gezondheid van vrienden en familie in hun thuisland. Daarnaast konden EU-studenten als ze er écht doorheen zaten, gemakkelijk even naar huis vliegen voor een lang weekend. Als je dat nu zou doen, moet je vaak eerst in quarantaine. Bovendien weet je niet zeker wanneer je weer terug kan keren naar Wageningen. Die onzekerheid is alleen maar groter als je van verder weg komt.’

Toen de pandemie begon, dachten we: Het zal met een paar maanden wel voorbij zijn

Ook ziet Garcia veel studenten met motivatieproblemen. ‘Studenten die worstelen op onderwijsgebied raken vaak verdwaald in al het werk’, zegt ze. ‘Dat kan heel demotiverend zijn. Ik raad dan aan om georganiseerder te studeren vanuit huis. Neem een agenda en plan je dag zo precies mogelijk. Dus niet alleen een lijstje, maar strak: van 9 tot 10 deze reading lezen; van 10 tot 11 online college; van 11 tot 11:30 uur pauze, even wandelen; enzovoort. Dit kan helpen om niet te verdwalen en gemotiveerd te blijven.’ Misschien wel de belangrijkste tip van Garcia is om de situatie te accepteren, hoe moeilijk dat soms ook lijkt. ‘Het is een stressvolle tijd. Veel mensen hebben negatieve gedachten, ervaren spanningen en uitstelgedrag. Als je daartegen gaat vechten door te zeggen dat “negatieve gedachten stom zijn”, maak je die negatieve gedachten juist sterker en voel je je nóg slechter. Het is gezonder te accepteren dat het nu eenmaal een moeilijke tijd is: “Oké, ik ervaar serieuze stress, maar wat kan ik doen om alsnog een waardevol en bevredigend leven te leiden?”

Drie studenten over hun worsteling met de coronapandemie

‘December en januari zullen zwaar worden’

Meltem Meydankas (28), masterstudent Biosystems Engineering uit Turkije geeft haar studententijd in Wageningen een 5.

‘Mijn studie was al voor de coronacrisis een flinke uitdaging, maar de koffiepauzes en het contact met mijn studiegenoten hielpen mij erdoorheen. Toen werd het onderwijs opeens online only. De ochtendcolleges waren oké, maar tegen de middag was mijn concentratie helemaal weg. Dat was behoorlijk moeilijk. Op dit moment ben ik bezig met mijn scriptie, dus de enige studie-gerelateerde persoon die ik zie, is mijn begeleider. En die zie ik online. Ik mis de koffiepauzes en mijn vrienden. De dagen worden korter; het is weer langer donker. December en januari zullen zwaar worden. Ik ontmoet slechts twee of drie vrienden. De rest vermijd ik omdat je ook besmettelijk kan zijn zonder dat je symptomen hebt en als ik ziek word, heb ik geen familie die voor mij zorgen kan. Ik woon alleen, dus dat risico kan ik niet nemen.

Ik vind het best spannend helemaal alleen aan mijn scriptie te werken. Ik heb aan motivatieworkshops meegedaan, maar daar komen telkens dezelfde tips voorbij zoals “maak een scheiding tussen je werkruimte en de ruimte waar je ontspant”. Makkelijker gezegd dan gedaan als je een kleine kamer hebt.

In het buitenland studeren leek een goede gelegenheid om te reizen, maar ik kan nu nergens heen. Turken hebben een visum nodig om vrij te kunnen reizen binnen de EU. Soms voelt het alsof ik mijn tijd hier zit te verdoen. Om te kunnen afstuderen moet ik een stage vinden. Dat valt niet mee, want veel bedrijven nemen sinds de coronacrisis niemand meer aan. Eén van mijn vrienden loopt online stage, maar ik denk niet dat ik op die manier veel kan leren. Ik heb gehoord dat je ook een tweede scriptie kunt schrijven: alsof één scriptie maken niet al moeilijk genoeg is. Ik wil een echte stage: ervaring opdoen is belangrijk.’

‘De practica helpen me om gemotiveerd te blijven’

Samuel Rapolu (25), masterstudent Plant Sciences uit India geeft zijn studententijd in Wageningen een 7.

‘Ik ben in februari met mijn master begonnen, dus ik heb ongeveer een maand normaal onderwijs gehad. Daarna was het vooral online. Als je lange colleges volgt, raak je gemakkelijk afgeleid. Je kijkt al snel uit het raam, naar de klok of naar je telefoon. In de eerste periode van dit collegejaar kwam de universiteit met blended onderwijs, waardoor we vaker naar de campus konden. De practica helpen me om gemotiveerd te blijven; veel beter dan toen we alleen online onderwijs hadden. Zelfs als een practicum maar een kwartier duurt, kan dat korte moment in het lab de hele dag positief beïnvloeden.

Mijn eerste maand in Wageningen was geweldig. Ik ontmoette allemaal nieuwe mensen. Toen de pandemie begon, werd het moeilijker. Als ik nu mensen ontmoet, heb ik het gevoel dat het moeilijker is om écht contact te krijgen met iemand. Misschien omdat je mensen niet even een knuffel kunt geven of een hand op de schouder kunt leggen. In denk dat dat soort kleine aanrakingen helpen om betere vriendschappen te ontwikkelen. Ik doe mijn best om elke dag een vriend te ontmoeten, om in deze rare tijden niet gek te worden.Ik zou dolgraag met de kerstvakantie mijn familie bezoeken, maar India is ver weg. Reizen is risicovol: stel dat de wereld weer op slot gaat? Ik kan niet aan mijn scriptie werken tot ik terug in Nederland ben. Ik vind het belangrijk om positief te blijven, maar het is net zo belangrijk om te erkennen dat dit een moeilijke situatie is.’

‘Elke dag is hetzelfde en dat duurt al heel lang’

Steven Pieterse (19), eerstejaars bachelorstudent Food Technology uit Nederland geeft zijn studententijd in Wageningen een 6.

‘Ik heb nu één hoorcollege en een aantal practica op de campus gehad, de rest is online. En ook de practica zijn beperkt – er zijn veel minder mensen, je moet afstand houden en een mondkapje op. Je merkt een duidelijk verschil in kwaliteit: op de campus voelen docenten zich thuis en kunnen studenten en docenten elkaar zien. Daar heb je écht het gevoel dat je aan het studeren bent. Dat gevoel heb ik niet als ik op mijn kamer zit te kijken naar een powerpointpresentatie.

Ik heb drie huisgenoten, maar zij zijn maar weinig thuis. We hebben een appgroepje met Food Technology-studenten, maar dat blijft voornamelijk online. Verder zit ik bij wielervereniging De Hellingproef. Op dit moment zijn er geen buitentrainingen en de spinninglesjes bij de Bongerd waren door de coronamaatregelen ook niet mogelijk. Mijn opa en oma wonen in Wageningen, ik ga wel eens bij ze eten of we maken een wandeling. Voor de rest ga ik om de week naar mijn ouders.

Hoe kan ik er voor zorgen dat ik wél sociale interactie krijg? De kroeg is dicht, het is lastig om elkaar te ontmoeten. Ik heb overwogen bij een studentenvereniging te gaan, maar ik wilde geen risico lopen omdat ik ook vaak langs mijn opa en oma ga. Periode 1 ging nog wel redelijk, maar nu kom ik op een punt dat ik echt steeds meer tegenzin heb. Elke dag is hetzelfde en dat duurt nu wel heel lang. Ik heb voor Wageningen gekozen vanwege de mooie groene campus en het studentenleven. Dit is niet wat ik ervan had verwacht.

Worstel je met motivatieproblemen, heimwee of eenzaamheid? WUR heeft studentpsychologen, studentendecanen en studiebegeleiders in dienst om je te helpen. Kijk op www.wur.nl/nl/Onderwijs-Opleidingen/Huidige-Studenten/Studentenbegeleiding en voor workshops en trainingen op www.wur.eu/sts

Lees ook: