Illustratie: Marly Hendricks In sojaproducten zitten isovlavonen, dit zijn zogenoemde fyto-oestrogenen: het plantaardige zusje van oestrogenen. ‘Deze stoffen binden aan de oestrogeenreceptoren in het lichaam’, vertelt hormoonexpert Katja Teerds, Associate Professor Fysiologie van Mens en Dier. ‘Dat wil echter niet zeggen dat daardoor de oestrogeenactviteit hoger wordt en dat je er borsten krijgt. Ten eerste bevatten producten van soja hele lage hoeveelheden isovlavonen, dus je zou echt liters sojamelk per dag moeten drinken voordat je ook maar iets merkt. Daarnaast binden fyto-oestrogenen veel minder sterk aan de oestrogeenreceptoren dan het lichaamseigen oestrogeen.’
Teerds heeft wel een idee waar de verhalen van de soja-geïnduceerde “manboobs” vandaan komen. ‘Mannen met overgewicht hebben vaak een hoger oestrogeengehalte. Dat komt omdat vetweefsel een enzym afgeeft, aromatase, dat testosteron omzet in oestrogeen. De borstvorming bij deze mannen is deels het gevolg van vetophoping en deels van het enigszins verhoogde oestrogeengehalte. De borsten bestaan grotendeels uit vetweefsel en in mindere mate uit borstklierweefsel. Een hoog oestrogeengehalte zorgt bij mannen ook voor een lager libido en wellicht verminderde vruchtbaarheid. Hetzelfde geldt trouwens voor anabole steroïden.’
Borstvorming bij mannen is deels het gevolg van verhoogd oestrogeengehalte’
Katja Teerds, Associate Professor Fysiologie van Mens en Dier
Hoe zit dat voor vrouwen, kunnen die er nog een cupmaat brijdrinken? ‘Nee, voor hen geldt hetzelfde, dan zou je veel meer sojaproducten moeten nuttigen dan je ooit op kan. Er zijn wel (fyto)-oestrogeensupplementen verkrijgbaar voor vrouwen in de overgang. Als je eigen oestrogeen-levels laag zijn, zoals tijdens de overgang, dan zou dat kunnen helpen om overgangsklachten te verminderen. Er is echter wel discussie over de veiligheid van synthetische oestrogeensupplementen, dus niet van planten, omdat deze de kans op borstkanker zouden kunnen verhogen. ’
Fyto-oestrogenen zitten trouwens niet alleen in soja, je vindt ze ook terug in producten als erwten, lijnzaad, broccoli en bier. Wellicht was dat de inspiratie voor de carnavalskraker “Bier en Tieten”…
Conclusie: Het maakt niet uit hoeveel liter sojamelk je wegtankt, je krijgt er geen grotere borsten van al zou je ’t willen.
We worden dagelijks overspoeld met soms tegenstrijdige informatie. Hoe zit het nu precies? In deze rubriek geeft een wetenschapper antwoord op jullie prangende vragen. Door te vragen word je wijzer. Durf jij ‘m te stellen? Mail naar redactie@resource.nl