In deze bioreactor maakt Pijlman de spikes voor het vaccin. Pijlman, onderzoeker bij het laboratorium voor virologie, werkt in een Europees project aan de ontwikkeling van een coronavaccin. In dat project zijn twee potentiële vaccins ontwikkeld; een Deens en een Wagenings. Het Deense vaccin is geselecteerd voor verdere ontwikkeling, het Wageningse is een reserve-vaccin. ‘We ontwikkelen het wel verder, voor het geval het Deense vaccin minder goed werkt dan verwacht’, zegt Pijlman.
Fruitvliegjes
De Deense partner heeft in korte tijd een kandidaat-vaccin ontwikkeld waarin een stukje corona-eiwit is nagemaakt in cellen van fruitvliegjes en is gekoppeld aan een nanodeeltje. De eerste tests in muizen wijzen uit dat de immuunrespons op dit vaccin heel goed is, zegt Pijlman. Dit vaccin is nu overgedragen aan de industriële partner van het EU-project die het gaat produceren.
Veiligheid
De komende maanden wordt dit Deense vaccin in drie fasen getest. Eerst wordt bij een klein aantal mensen gekeken of het vaccin veilig is, dus geen bijwerkingen heeft. Daarna wordt bij weinig mensen getest of het vaccin antistoffen opwekt die tegen het coronavirus kunnen beschermen. Deze testfase moet begin komend jaar zijn afgerond. Als dit positief uitpakt, wordt het vaccin daarna bij enkele duizenden mensen getest op veiligheid en bescherming.
Plan B
Hoewel het Deense vaccin veelbelovend is, moeten we niet te vroeg juichen, zegt Pijlman. ‘De meeste vaccins sneuvelen in de testfase, omdat ze niet voldoende beschermen of sterke bijwerkingen hebben.’ Daarom ontwikkelt de Europese onderzoeksgroep het Wageningse vaccin ook verder, als plan B.
Het Wageningse vaccin is gebaseerd op de spikes – de uitstekende punten – van het coronavirus die door baculovirussen is nagemaakt. Ook dit vaccin is klaar, ze wordt nu getest op muizen. WUR hoopt eind dit jaar de resultaten van de muizentest te publiceren.
Makaken
Pijlman hoopt ook nog een tussentest te kunnen doen, in de fase tussen muis en mens. ‘We willen het Deense vaccin ook testen in makaken, om meer inzicht te krijgen in de werking, en dan loopt het Wageningse vaccin ook mee in de tests. We weten namelijk nog niet welke van de twee vaccins beter is.’
De Nederlandse regering heeft meerdere overeenkomsten met andere farmaceutische bedrijven gesloten om goedgekeurde vaccins af te nemen. Maakt dit vaccin nog een kans? ‘De regering heeft zes deals gesloten, dat zijn een soort opties: als het vaccin goed is, dan willen we zoveel miljoen dosis afnemen. Met die overeenkomsten houden wij ons niet bezig. Ons consortium heeft een overeenkomst met een farmaceutisch bedrijf, die gaat het in de markt zetten.’
