Foto: Shutterstock Zo concludeert promovendus Ineke Van Herwijnen, die op 28 augustus promoveert bij de leerstoelgroep Gedragsecologie op haar onderzoek naar opvoedstijlen bij honden. ‘Veel eigenaren zien hun hond als een familielid of een kind’, aldus Van Herwijnen. ‘Het effect van opvoedstijlen op kinderen is uitgebreid onderzocht. Maar over het effect van opvoedstijlen op honden is weinig bekend. Terwijl we met deze kennis de opvoeding kunnen verbeteren en dat leidt hopelijk tot minder ongewenst gedrag waardoor honden in het asiel belanden.’
Grenzen stellen
Eerder al constateerde Van Herwijnen dat baasjes de opvoeding van de hond op vergelijkbare wijze aanpakken als de opvoeding van hun kind. Sommigen hanteren daarbij een autoritaire stijl, voor deze baasjes staat corrigeren centraal. Als de hond iets doet wat niet mag, wordt dat afgestraft. Bij de gezaghebbende stijl draait het ook om het naleven van de regels, maar deze is meer gericht op training of de emoties van de hond. ‘Deze laatste baasjes troosten de hond bijvoorbeeld als die bang is. De andere groep kenmerkt zich door het aanleren van gewenst gedrag door de hond te belonen. Bij kinderen weten we dat de gezaghebbende stijl de beste resultaten geeft: dat wil onder andere zeggen dat kinderen op latere leeftijd gemiddeld succesvoller en gelukkiger zijn. De meeste hondeneigenaren in de studie hanteerden deze opvoedstijl.
We weten uit onderzoek dat opvoedstijl bij kinderen een rol speelt in het ontwikkelen van overgewicht, en dat blijkt bij honden niet anders.
Ineke Van Herwijnen, promovendus bij de leerstoelgroep Gedragsecologie
Een andere opvoedstijl is de permissieve (toegeeflijke) stijl. Er zijn weinig grenzen en het dier krijgt meestal zijn zin. Van Herwijnen ontdekte op basis van een enquête onder 2303 hondeneigenaren, dat honden van baasjes die deze opvoedstijl hanteren vaker te dik waren. Wat ook te verwachten is aangezien deze baasjes waarschijnlijk moeilijk nee kunnen zeggen wanneer de hond bedelt om een koekje. Van Herwijnen: ‘We weten uit onderzoek dat opvoedstijl bij kinderen een rol speelt in het ontwikkelen van overgewicht, en dat blijkt bij honden niet anders.’
Band met de hond
Van Herwijnen ontdekte tevens dat de opvoedstijl samenhing met de band die de baasjes met hun hond hadden. ‘We ontdekten dat mensen die vooral de autoritaire, corrigerende, opvoeding gebruiken het minst tevreden zijn en de meeste last ervaren van hun hond. Dit was anders voor baasjes die een gezaghebbende stijl hanteerden. Die ervoeren minder lasten van hun hond. Ook zag Van Herwijnen dat honden van deze baasjes veel vaker oogcontact zochten met hun eigenaar. ‘We weten uit onderzoek dat oogcontact belangrijk is voor het opbouwen van een band tussen mens en hond.’ Volgens van Herwijnen is het niet met zekerheid te zeggen wat oorzaak en gevolg is. ‘Het kan zijn dat een baasje autoritair is, en we weten dat honden agressief kunnen reageren op correcties, wat vervolgens de band met de eigenaar schaadt. Of dat de eigenaar het houden van de hond al moeilijk vond en zich daarom autoritair opstelt. Aan de andere kant zien we dat de eigenaren die autoritair zijn richting hun hond, dit ook met hun kinderen zijn, dus dat kan een aanwijzing zijn dat het autoritaire eerst was.’
Het blijft moeilijk om een breder publiek te bereiken, ook hondenscholen zien met name hoger-opgeleiden met een goed inkomen.
Van Herwijnen onderzocht ook of het mogelijk was om eigenaren een andere opvoedstijl aan te leren met behulp van video’s en lesmateriaal. ‘Het bleek lastig om de groep mensen bereiken die het meest kunnen profiteren van deze kennis.’ De studiegroep bestond namelijk voor het merendeel uit hoogopgeleide vrouwen die zich erg betrokken voelden bij de opvoeding van hun hond. Van Herwijnen: ‘Het blijft moeilijk om een breder publiek te bereiken, ook hondenscholen zien met name hoger-opgeleiden met een goed inkomen, die de aanschaf van hun hond goed hebben doordacht. Wij willen juist die minder betrokken groep bereiken, mensen die “gewoon” een hond nemen omdat het ze leuk lijkt en die niet zo hebben nagedacht over de opvoeding. Dat zijn namelijk helaas vaak ook de dieren die later door een verdrietige eigenaar naar het asiel worden gebracht. Daarnaast weten we dat opvoedstijlen voor honden en kinderen overeenkomen en dat verwaarlozing van dieren gelinkt is aan verwaarlozing bij kinderen.’
Van Herwijnen wil in de toekomst experimenteren met laagdrempelige programma’s bijvoorbeeld in supermarkten, dierenwinkels of dierenklinieken, in een poging ook deze mensen te bereiken.
