Foto: Shutterstock De oceanen zitten vol plastic. Dat plastic baart zorgen, deels vanwege de risicovolle stoffen die mogelijk uit dat plastic vrijkomen. Biologen van Wageningen Marine Research publiceerden een studie naar dat lekken in maagolie van de Noordse stormvogel.
Maagolie
Noordse stormvogels produceren veel maagolie in hun kliermaag. Het olieachtige spul, dat de beesten zelf uit hun voedsel extraheren, doet dienst als reservebrandstof. Aan plastic toegevoegde stoffen als weekmakers en vlamvertragers lossen er goed in op. De Noordse stormvogel krijgt veel plastic binnen. De vogel is daardoor een mooi modelsysteem om de uitspoeling van risicovolle stoffen uit plastic aan te tonen.
Ook plastic dat maar kort in de vogel aanwezig is, kan dus schade veroorzaken.
Susanne Kühn, Wageningen Marine Research
Susanne Kühn, hoofdauteur van de studie, en collega’s namen de proef op de som. Zij voegden een mengsel van gemalen plastic toe aan maagolie van stormvogels. De olie werd getapt van gevangen vogels op de Faroer Eilanden. Het plastic komt van de stranden van Texel. Gedurende negentig dagen werd de uitspoeling van een groot aantal stoffen uit het plastic gevolgd. Plastic verblijft naar schatting tot enkele maanden in het binnenste van vogels.
Het uitspoelen begint voor sommige stoffen al meteen, zegt Kühn. ‘De meeste interessante ontwikkelingen vinden al in de eerste twee weken plaats. Dat is belangrijk om te weten. Ook plastic dat maar kort in de vogel aanwezig is, kan dus schade veroorzaken.’ Daarbij verschilt het effect sterk per soort stof. Van de vijftien in het plastic aangetoonde stoffen lekten er vijf in sterke mate in de maagolie.
Kankerverwekkend
Of de lekken tot voor de vogel gevaarlijke hoeveelheden ophopen, is niet duidelijk. Kühn: ‘Met onze meetmethode meten we relatieve veranderingen van de hoeveelheid van stoffen. Absolute concentraties zijn daaruit niet af te leiden.’ Toch vindt zij de resultaten zorgelijk. ‘Enkele van de stoffen die weglekken zijn kankerverwekkend en/of verstoren de hormoonhuishouding.’
Daarbij komt volgens Kühn de duur van de blootstelling. ‘Uit onderzoek blijkt dat meer dan negentig procent van de Noordse stormvogels plastic in hun maag hebben. Die vogels worden dus voortdurend aan die stoffen blootgesteld. Het verontrustende is bovendien dat het zoveel verschillende stoffen zijn. Van alles wat, met gevolgen die we niet kennen.’
