De ‘gewone’ Japanse duizendknoop. Foto: Shutterstock De Japanse duizendknoop plant zich vegetatief voort. Maar het kan ook via bestuiving. Zo blijkt uit onderzoek van WUR en Probos. En dat is slecht nieuws.
De Japanse duizendknoop, die woekert in bermen en langs sloten, is vrouwelijk. De plant verspreidt zich vegetatief via wortelstokken en stengeldelen. Groot was dan ook de verbazing toen twee zomers terug plotseling diverse planten werden gevonden met zaad. Hoe kan dat? In opdracht van de voedsel- en warenautoriteit NVWA zochten onderzoekers van WUR en de stichting Probos dit uit.
Kruising
Het zaad bleek niet alleen kiemkrachtig. In de kas groeiden uit alle zaden volwaardige planten, zegt onderzoeker Chris van Dijk (Wageningen Plant Research). ‘Maar het blad was wel afwijkend van vorm. Langwerpiger en ook roder.’ Verder onderzoek wees uit dat het om een kruising ging van de Japanse duizendknoop met de Chinese bruidssluier, een hybride die bekend is als Fallopia x conollyana.
Dat is in principe slecht nieuws. Vermeerdering door zaadzetting is een extra mogelijkheid voor de plaagplant om zijn opmars in Noordwest Europa voort te zetten. Maar dat blijkt vooralsnog mee te vallen. ‘Het goede nieuws is namelijk dat we ze buiten de kas nog niet hebben gevonden. Er is kennelijk iets waardoor de zaden in het wild niet tot ontwikkeling komen. De hybride is minder vitaal en veel minder concurrentiekrachtig dan de Japanse duizendknoop.’
‘Het goede nieuws is dat we deze buiten de kas nog niets hebben gevonden’
Chris van Dijk, onderzoeker bij Wageningen Plant Research
Verbieden
‘Maar dat wil niet zeggen dat het niet kan’, voegt Van Dijk er aan toe. Bevruchting door andere soorten duizendknopen in het wild of de tuin is niet uitgesloten. ‘En dat levert dan een echte duizendknoop op die wel de groeikracht van de ouders heeft. Vandaar ook het recente advies van de NVWA aan de overheid om de mannelijke planten te vernietigen en de handel in duizendknopen te verbieden.’
Het Wageningse onderzoek ligt aan de basis van dat advies. ‘Wij roepen al veel langer om de handel te verbieden en de plant op de Europese lijst met invasieve soorten te zetten’, zegt Van Dijk. Hij pleit bovendien voor betere bestrijding. ‘De aanpak is nu decentraal en veel te versnipperd. Iedere terreinbeheerder zit voor zichzelf het wiel uit te vinden. In feite dezelfde situatie als met de eikenprocessierups.’
Kennis bundelen
Een eerste aanzet voor zo’n aanpak is het onlangs mede door Van Dijk opgezette Kennisnetwerk Invasieve Exoten. Het netwerk bundelt kennis en expertise in de aanpak van plaagsoorten en ijvert voor meer onderzoek naar de bestrijding van die soorten. Voor de duizendknoop denkt Van Dijk aan een methode om de wortelstokken aan te pakken, zonder de grond rigoureus af te hoeven graven. ‘Bijvoorbeeld door bodempathogenen in te schakelen of de wortelstokken ter plekke thermisch te behandelen.’