Photo: WUR leerstoelgroep Milieubeleid De film, een etnografische documentaire, is gemaakt door Loes Witteveen en Pauline van Tuyll van de leerstoelgroep Milieubeleid. De productie maakt onderdeel uit van het Europese project Pericles, dat nieuwe manieren wil vinden om maritiem erfgoed duurzaam te beheren en behouden. Veel van dat erfgoed wordt bedreigd door het veranderende klimaat.
Visuele methoden
Witteveens specialisme is de ontwikkeling en toepassing van visuele methoden in onderwijs en onderzoek. Film en fotografie staan daarbij centraal. Met haar collega’s koos ze ervoor om de geschiedenis van de Texelse walvisvaart in beeld te brengen. Centraal in de film is recent ontdekte geschiedenis van een huisje in de Herenstraat van Den Hoorn. ’ t Walvisvaarders Huisje is sinds kort een particulier museum.
Die geschiedenis wordt verteld aan de hand van de belevenissen van twee vrouwen. De ene is Annetje Capitein-Bendien, wiens ouders het huisje in haar jeugd kochten en volledig in originele staat herstelden. De ander, Ineke Vonk, is een rasechte Texelse vissersvrouw die op latere leeftijd ging studeren en de geschiedenis van de walvisvaart op Texel onder het stof vandaan haalde. Daarbij ontdekte ze de geschiedenis van het huis en haar bewoners.
Etnografie
De nadruk op het verhaal van beide vrouwen kenmerkt de film. Dat is volgens Witteveen wat de film tot een etnografische documentaire maakt. ‘Beide vrouwen vertellen hun verhaal vanuit hun eigen perspectief. Het draait om hun verhalen. Het observeren en beschrijven van de situatie, dat is etnografie. Daarbij hebben we voor een lineaire montage gekozen: de volgorde in de film is ook die zoals het is opgenomen.’
Dat is de strijd tussen je rol als onderzoeker en die als regisseur.
Loes Witteveen, onderzoeker leerstoelgroep Milieubeleid
Die story-line was vooraf zo bedacht, licht Witteveen toe. ‘Maar we wisten natuurlijk niet wat de vrouwen zouden zeggen. De uitdaging was om daar een pakkend verhaal van te maken dat het publiek meeneemt. Dat is de strijd tussen je rol als onderzoeker en die als regisseur.’ Dat pakt goed uit. Zonder toeters en bellen is de 20 minuten durende documentaire lang genoeg om het onderwerp voor het voetlicht te brengen en kort genoeg om te blijven boeien.
Walvisvaardersbloed
Dat komt met name door de vissersvrouw Vonk, die door haar gewroet in tal van archieven de oorspronkelijke bewoners achterhaalt en zelfs de oude inventaris van het rijk versierde interieur. Vonk blijkt bovendien zelf over walvisvaardersbloed te beschikken. Haar verre voorvaderen jaagden op walvissen.
De documentaire is vanaf maandag in meerdere talen te zien op het youtube-kanaal van de leerstoelgroep Milieubeleid.
Nederlands: https://www.youtube.com/watch?v=EtpkCzNbkmo
Duits: https://www.youtube.com/watch?v=NCmubU5fm6g
Engels: https://www.youtube.com/watch?v=A_j8JeF1cBE.
Frans: https://www.youtube.com/watch?v=Cr-PYofEwRA&feature=youtu.be