Foto: Omroep Gelderland Tekst: Nicole van ‘t Wout Hofland
Bomen leven al miljoenen jaren op aarde zonder zonnebrandcrème. Hebben ze die bescherming tegen de zon echt nodig of is dit betutteling? Bart van der Sluis, onderzoeker bij Open Teelten in Randwijk, bestudeerde enkele jaren geleden methodes om bomen te beschermen tegen zonnebrand. ‘Zonnebrand bij bomen vormt sinds tien jaar een probleem’, zegt Van der Sluis. ‘Maar dat geldt vrijwel alleen bij boomkwekerijen en in stedelijke gebieden.’
Schade
Vooral zware bomen, met grote wortelstelsel, zijn gevoelig voor zonnebrand. Met hun wortels nemen ze water op uit de bodem en laten dat vervolgens door hun stam stromen voor verkoeling. ‘Het probleem bij kwekerijen is dat bomen verplant worden’, legt Van der Sluis uit. ‘Dan is het onmogelijk om het hele wortelstelsel mee te nemen’. Een deel ervan gaat verloren bij het afsnijden, waardoor de boom minder verkoelend water kan opnemen, wat leidt tot oververhitting en zonnebrand.
Zonnebrand bij bomen is sinds tien jaar een probleem
Bart van der Sluis, onderzoeker bij Open Teelten in Randwijk
Zonnebrand bij bomen betekent schade aan de bast en aan het groeiweefsel. Groeiweefsel heeft de boom nodig om hout en bast te vormen. ‘Schade aan groeiweefsel is nadelig voor de groei, omdat de boom veel energie stopt in het herstellen van die beschadiging’, zegt Van der Sluis. Hoewel een boom zich binnen enkele jaren kan herstellen, is dat een te lange periode in de bomenkweek. Bovendien zijn bomen in de herstelperiode gevoeliger voor ziekten en plagen.
Jute, lappen en crème
Dat is de reden dat jonge, pas geplante laanbomen bescherming krijgen. Daar zijn verschillende materialen voor beschikbaar zoals jutenband, rietmatten en textiel. Die kunnen grote of kleine openingen hebben, losjes of strak om de boom gewikkeld zijn. ‘Een bescherming met kleine openingen die strak om de boom gewikkeld zit, verergert de schade’, weet Van der Sluis. ‘Losse materialen met grotere openingen werken beter.’
Ook de methode die de boswachters in Doetinchem gebruikten, namelijk zonnebrandcrème smeren, is prima, blijkt uit onderzoek van Van der Sluis. De witte coating reflecteert het zonlicht en houdt zo de boom koel. ‘Zonnebrandcrème gaat niet kapot en is ook niet gevoelig voor vandalisme.’ Bovendien slijt die verf langzaam weg, waardoor de boom geleidelijk went aan de warmte.
Zonnebrandcrème gaat niet kapot en is ook niet gevoelig voor vandalisme
Moeten boswachters straks ook bossen te lijf met zonnebrandcrème? ‘Gelukkig niet’, lacht Van der Sluis. ‘Die bomen hebben een andere leefomgeving dan laanbomen. Doordat ze dicht op elkaar staan, creëren ze elkaars schaduw en hebben ze nauwelijks last van zonnebrand.’ Zonnebrandcrème voor laanbomen is dus geen betutteling. En we kunnen er maar beter aan wennen, waarschuw Van der Sluis. Nu Nederlandse zomers warmer en droger worden, zal bescherming tegen zonnebrand bij laanbomen wellicht vaker nodig zijn.