Foto: Shutterstock Veel gemeenten gebruiken bacteriepreparaten en aaltjes om de eikenprocessierups te bestrijden. Het is biologisch en dus zal het wel goed zijn. Maar dat is dus niet zo, luidt de Vlinderstichting de noodklok. De preparaten, die toxinen van bacteriën bevatten, doden ook de rupsen van zo’n honderd soorten nachtvlinders die op dit moment op eiken actief zijn.
Hoge vlucht
Het gebruik van biologisch preparaten heeft een grote vlucht genomen, zegt buitengewoon hoogleraar Michiel Wallis de Vries van de Vlinderstichting. Uit onderzoek van de stichting blijkt dat twee van de drie gemeenten de preparaten gebruiken. Soms op specifieke locaties als speelplekken en schoolpleinen, maar ook massaal op het hele eikenbestand in de gemeente. De Vlinderstichting vindt dat zorgelijk.
De middelen werken wel tegen rupsen, maar of de plaag-overlast er ook minder door wordt, weten we niet.
Michiel Wallis de Vries, buitengewoon hoogleraar Plantenecologie en Natuurbeheer
‘We hadden er eigenlijk niet zo’n goed beeld van hoe omvangrijk het gebruik was’, zegt Wallis de Vries. ‘Het is verontrustend dat zoveel gemeenten met die biologische middelen aan de slag zijn gegaan. De preparaten worden zelfs in het buitengebied toegepast. Het gebruik is sterk opgeschaald en dat baart zorgen. Wij raden aan om het gebruik te beperken tot plekken met ernstige overlast binnen de bebouwde kom.’
Effectiviteit
Wallis de Vries plaatst ook vraagtekens bij de effectiviteit van de preparaten. ‘Daar is nooit echt onderzoek naar gedaan. De middelen werken wel tegen rupsen, maar of de plaag-overlast er ook minder door wordt, weten we niet. In Brabant bijvoorbeeld werken ze er al veel langer mee, maar daar komen nog steeds veel plagen van de eikenprocessierups voor.’
Uit de studie van de Vlinderstichting blijkt dat veel gemeenten alles aangrijpen om de rupsen eronder te krijgen. Naast de preventieve toepassing van biologische preparaten zuigt het gros van de gemeenten de rupsen weg. Er worden massaal nestkasten opgehangen voor rups-etende mezen. Bermen worden met bloemmengsels ingezaaid om het de natuurlijke vijanden van de rupsen naar de zin te maken.
In de strijd tegen de rupsen zoekt iedere gemeente een eigen oplossing. De aanpak van de eikenprocessierups moet volgens Wallis de Vries uniformer worden. ‘Wij hebben een brief naar minister Schouten (LNV) gestuurd om daar aandacht voor te vragen. Er is meer samenhangend beleid nodig en de effecten van de maatregelen moeten beter worden gemonitord. Er is beter zicht nodig op wat in bepaalde omstandigheden wel of niet werkt..’
Feromonen
De nu gebruikte bacteriepreparaten en aaltjes zijn volgens Walles de Vries veel te generiek. Hij denkt bijvoorbeeld aan de inzet van specifieke feromonen die de mannetjesrupsen lokken en wegvangen. ‘Zelf doen we onderzoek naar de toepassing van kruidenrijke bermen en aangepast maaibeheer, waardoor je bevordert dat de eikenprocessierups meer natuurlijke vijanden krijgt.’