Foto: Clemens Driessen
Bij die opening zijn namens WUR filosoof Clemens Driessen (Culturele Geografie) en Lenora Ditzler (Farming Systems Ecology) aanwezig. Zij coördineerden de Wageningse inbreng in de expositie, die is samengesteld door architect Rem Koolhaas. Koolhaas plaatst de ontwikkelingen die op het platteland plaatsvinden in de spiraalvormige ‘rotunda’ van het Guggenheim. Landbouw is een van die ontwikkelingen.
Dubbele lading
De titel Countryside, the Future heeft volgens Driessen een dubbele lading. ‘Het gaat over de ontwikkelingen op het platteland, maar ook over de betekenis daarvan voor de toekomst van de hele wereld. Het gaat over de samenhang tussen platteland en stad, hoe dingen in een groter verband staan en wat dat betekent. Kunstenaars en architecten kijken daar met een andere blik naar dan wetenschappers.’
De voorbereidingen voor de expositie zijn al ruim vier jaar geleden begonnen. REm Koolhaas kwam naar de campus op uitnodiging van WUR-bestuursvoorzitter Louise Fresco. Sindsdien zijn Koolhaas en zijn team vier keer een dag op de campus geweest om zich te oriënteren. Een groepje ACT-studenten (Academic Consultancy Training) stelde een overzicht samen van de jongste ontwikkelingen op het gebied van onderzoek en technologie bij WUR. Gaandeweg ontstond volgens Driessen zo bij Koolhaas een verhaal.
Maar het gaat ook om het creëren van een podium, om te laten zien hoe belangrijk landbouw is
Clemens Driessen
Maar landbouwtechniek in een museum, is dat kunst? ‘Het doet denken aan het urinoir (Fountain) waarmee Marcel Duchamp in 1917 de kunstwereld verraste’, zegt Driessen. ‘Dingen uit hun normale verband halen werkt bevreemdend. Maar het gaat ook om het creëren van een podium, om te laten zien hoe belangrijk landbouw is, en het in een breder kader plaatsen van de laatste ontwikkelingen. Het gaat erom de aandacht te vestigen op hoe belangrijke veranderingen in de wereld ongezien plaatsvinden.’
De bovenste verdieping van de expositie is gewijd aan de landbouw. Wageningen levert de Phenovator, Pixelfarming en het Cartesiaanse Platteland. Phenovator is een apparaat, ontwikkeld door plantengeneticus Mark Aarts, dat de fotosynthese monitort. Het origineel wordt gebruikt voor onderzoek op de campus bij Radix. Speciaal voor de expositie werd een nieuwe versie gemaakt door het Wageningse bedrijf Phenovation.
Mozaïek
Pixelfarming is een nieuwe manier van landbouw, waarbij de teelt is opgedeeld in plots (pixels) van 50×50 cm met elk een eigen gewas. Het is feitelijk een ver doorgevoerde vorm van strokenlandbouw. Het geheel van pixels vormt een mozaïek. Voor het Guggenheim is een video gemaakt over dit project van promovenda Lenora Ditzler. Verschillende Wageningse wetenschappers lichten aspecten van dit onderzoek toe.
‘In het veld is het een prachtig, levendig en divers gezicht. Van bovenaf ziet het eruit als een schilderij van Mondriaan of Gerhard Richter’, zegt Driessen. ‘Net als Phenovator heeft het iets Cartesiaans: de wereld als ruitjespapier.’ En dat sluit aan bij zijn eigen bijdrage: het Cartesiaanse Platteland. ‘Descartes ontwikkelde het wiskundig coördinatenstelsel. Hij leefde in de 17de eeuw in Holland. Over die link tussen het Cartesiaanse denken, het Nederlandse landschap en het ontstaan van de tuinbouw in het Westland hebben we een animatie gemaakt.’
Countryside, the Future. Guggenheim, New York, 20 februari-14 augustus 2020