De wetenschap kijkt jaarlijks reikhalzend uit naar de Highly Cited Researcher, de lijst met de 1 procent in hun vakgebied vaakst geciteerde onderzoekers. De lijst wordt samengesteld door de Web of Science Group. Als Highly Cited onderzoeker doe je ertoe. WUR telt dit jaar liefst 22 wetenschappers op de lijst. Daarmee hoeft WUR in Nederland alleen Utrecht (26) voor zich te dulden. Maar er kleeft wel een klein smetje aan.
Dat blijkt als je de lijst afloopt. Naast de ‘usual suspects’, de erkende toppers van Wageningen University & Research, valt één naam op. Het gaat om een onderzoeker die twee jaar terug betrokken raakte bij een internationaal onderzoek naar citatiefraude door een bevriende Spaanse wetenschapper. De Spanjaard drong er als anoniem reviewer bij auteurs stelselmatig op aan naar zijn artikelen te verwijzen.
De Wageningse collega profiteerde, evenals anderen, als coauteur mee van dit zogeheten citation pushing. De Commissie Wetenschappelijke Integriteit van WUR sprak de Wageningse onderzoeker vrij van stelselmatige citation pushing. De kwestie leidde er, op initiatief van WUR, wel toe dat in de nieuwe gedragscode van de VSNU expliciet regels voor integer reviewen werden opgenomen.
De raad van bestuur drong er volgens rector magnificus Arthur Mol bij de uitgevers van de betrokken journals bovendien op aan om eventuele onterechte citaties te verwijderen. Alleen uitgever Elsevier reageerde op de oproep, maar zag geen kans het verkregen voordeel weg te nemen. Met terugwerkende kracht citaties corrigeren blijkt lastig. De onterechte citaties werken derhalve door in de Highly Cited-lijst.
Het zelfreinigend vermogen van de wetenschap heeft gefaald, erkent Mol. Temeer daar de universiteit van de Spaanse onderzoeker, die wel stelselmatig citaties opdrong, geen stappen heeft ondernomen. Voor WUR, en de betrokken onderzoeker, heeft de Highly Cited dit jaar daardoor een bijsmaak. ‘Maar de winst is wel dat citation pushing nu in de gedragscode is opgenomen’, vindt Mol.
De betrokken onderzoeker wil niet op de kwestie reageren.