Foto Sven Menschel Tekst: Angelo Braam
‘Nee bedankt, ik heb een tas’, zeg ik tegen Mahmoud, eigenaar van het hoekwinkeltje aan het einde van de straat. Met een zucht haalt hij mijn boodschappen uit het plastic tasje en pak ik ze in die van mij. Een bijna dagelijks tafereel inmiddels. ‘Wat doet die rare westerling altijd moeilijk’, lees ik van zijn voorhoofd. ‘Neem het plastic tasje gewoon mee.’
Rituelen en frustratie
Zaken zoals je eigen koffiekopje meenemen naar de uni, je boodschappentas mee naar de winkel en recycling via tal van verschillende containers, gewoontes die in Wageningen tot heilige rituelen zijn verworven, willen hier weleens tot frustratie leiden. Zo belandt het afval in mijn wijk in Oost-Jeruzalem grotendeels op één hoop in de container – en de rest op straat. ‘De wind ruimt het wel op,’ zei een voorbijganger eens die zijn plastic verpakking op straat gooide, ‘wij hebben wel belangrijker problemen hier.’ Over de Israelische invulling van onze andere Wageningse gewoontes zal ik hier maar niet beginnen.
Nergens te bekennen
Dit probleem, of althans wat ik als probleem ervaar, speelt op een aantal vlakken. Ten eerste nemen mensen individueel nauwelijks initiatief om bewuster met het milieu om te gaan. Daarnaast is het woord duurzaamheid ook binnen de politiek nergens te bekennen. Een Israëlische variant van GroenLinks of Partij voor de Dieren kun je hier niet verwachten. Sterker nog, wat wij in Nederland verstaan onder het woord links, namelijk een grotere verzorgingsstaat en meer aandacht voor het milieu, krijgt hier een geheel andere invulling. Ook in de Israëlische politiek geldt: ‘wij hebben wel grotere problemen aan ons hoofd’.
Het conflict domineert; er is altijd wel een excuus om niets aan duurzaamheid te hoeven doen
Links en rechts
Die grotere problemen, ofwel het Israëlisch-Palestijnse conflict, is datgene wat hier kleur geeft aan de termen ‘rechts’ en ‘links’. Zo worden rechtse partijen niet per se gekenmerkt door een liberaal beleid, maar vooral door een beleid van ‘veiligheid boven alles’. Dit is vooral te herkennen aan een instandhouding van de bezetting en grote investeringen in defensie. Politiek ‘links’ daarentegen kenmerkt zich door een kritische houding over de bezetting en door toenadering tot de Palestijnen, waarmee ze een kleine speler zijn in het politieke landschap.
Hippe tentjes
Het conflict domineert hier de politieke en persoonlijke sfeer; er is altijd wel een excuus om niets aan duurzaamheid te hoeven doen. Lokale initiatieven zijn er wel degelijk. In meer welvarende plaatsen, verder van het conflict, bestaat een ecologisch bewustzijn dat steeds verder toeneemt. Er zijn genoeg hippe tentjes in Tel Aviv die een meer duurzame lifestyle promoten. Maar in meer verdeelde plekken als Jeruzalem of de Westbank, waar de bezetting alle aspecten van het dagelijks leven beïnvloedt, zullen soortgelijke trends voorlopig niet inzetten – volkomen logisch ook.
Is er hoop?
Om juist in die gebieden te achterhalen of er hoop is voor de duurzame thema´s begin ik volgende maand met een vrijwilligersbaantje bij het Palestijnse instituut voor biodiversiteit en duurzaamheid. Die zet zich niet alleen in voor de natuur, maar probeert ook individueel bewustzijn aan te sporen. Een antwoord over wat er in de toekomst met het afval zal gebeuren, blijf ik jullie voor nu nog even verschuldigd. In de tussentijd zal de wind het wel opruimen…
Angelo Braam is bachelorstudent Internationale Ontwikkelingsstudies en momenteel op Erasmus-exchange in Israël.
