Foto: Shutterstock De biodiversiteit op het Nederlandse platteland is de afgelopen decennia sterk afgenomen. Intensivering en opschaling van de landbouw heeft fors bijgedragen aan die afname van de boerennatuur. Om het tij te keren is actie nodig en draagvlak daarvoor. En dus dringt de vraag zich op hoe de doorsnee burger denkt over de waarde van natuur en wat de houding is ten opzichte van natuur.
Filmpjes
Een breed team van WUR-onderzoekers, onder leiding van hoogleraar Hens Runhaar (Beheer van Biodiversiteit in het Agrarisch Landschap), nam de proef op de som. Het team liet korte filmpjes zien aan studenten, natuurliefhebbers en milieuprofessionals. De filmpjes over bloemrijke akkerranden verschilden onderling alleen in de boodschap, die het nut, de schoonheid of de waarde van natuur op zichzelf benadrukte. Met vragenlijsten voor- en na werd het effect van de filmpjes gemeten.
Een doorsnee burger ziet ook niet of een landschap biodivers is of niet
Hens Runhaar
Het resultaat is verrassend. Het nut van natuur is voor burgers veel minder belangrijk dan steeds wordt gedacht. Runhaar: ‘In het maatschappelijke debat benadrukken veel ecologen het nut van natuur voor de mens als reden om deze te beschermen. Het hele idee van ecosysteemdiensten is daarop gebaseerd. Maar uit onze studie blijkt dat burgers daar weinig mee hebben. Als je burgers bij boerennatuur wilt betrekken, moet je de nadruk vooral niet op nut leggen.’
Zorgplicht
‘Het concept van ecosysteemdiensten werkt misschien op het politieke vlak of richting het bedrijfsleven’, zegt Runhaar, ‘maar niet richting burgers. Een doorsnee burger ziet ook niet of een landschap biodivers is of niet. Maar die ziet wel de esthetische waarde van een landschap en de intrinsieke waarde van natuur. Dat laatste is de waarde van natuur los van schoonheid of nut, dus de natuur als onderdeel van onze omgeving waar we een zorgplicht voor hebben.’
Runhaar wijst erop dat de drie onderzochte groepen niet “de gewone man” vertegenwoordigen. Toch levert de studie volgens hem een belangrijke boodschap op voor campagnes die boerennatuur willen bevorderen of fabrikanten die natuurvriendelijke producten aan de man willen brengen: blijf weg van het nut en benadruk vooral de schoonheid en “eigen” waarde van de natuur.