Akkermansia muciniphila onder de elektronenmicroscoop Foto: Willem de Vos De Akkermansia bacterie werd in 2004 ontdekt door Willem de Vos, hoogleraar bij de leerstoelgroep Microbiologie, bij zijn zoektocht naar symbiontische darmbacteriën. Bij muizen helpt toediening van deze bacterie om overgewicht tegen te gaan, en vermoedelijk ook andere ziekten zoals leververvetting en darmontsteking. In 2016 richtte De Vos samen met de Belgische hoogleraar Patrice Cani van de Universiteit van Louvain het bedrijf A-mansia Biotech op, dat de bacterie als voedingssupplement voor de mens op de markt wil brengen.
Testgroepen
Inmiddels hebben ze in samenwerking met onderzoekers van het Louvain Drug Research Institute de eerste test bij mensen uitgevoerd. Ze publiceerden hun resultaten vandaag in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Medicine. ‘De tests bevestigen wat we al bij muizen hadden waargenomen’, vertelt een enthousiaste Willem de Vos. Ze verzamelden 32 vrijwilligers die een hoger risico lopen op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en suikerziekte (diabetes type 2), bijvoorbeeld omdat ze lijden aan overgewicht, obesitas of insulineresistentie. De vrijwilligers werden willekeurig ingedeeld in drie groepen, die gedurende drie maanden ofwel een placebo, of de levende Akkermansia bacterie of de gepasteuriseerde (gedode) bacterie kregen toegediend in de vorm van een voedingssupplement.
Dat betekent niet dat de bacterie hart- en vaatziekten geneest, maar wel dat het risico op ontwikkeling daarvan mogelijk afneemt
Willem de Vos, hoogleraar Microbiologie
Verschil met placebogroep
‘Het belangrijkste doel van de studie was om aan te tonen dat het veilig en haalbaar was om mensen dagelijks de bacterie toe te dienen in de vorm van een voedingssupplement’, vertelt de Vos. Dat bleek goed te gaan. Daarnaast ontdekten de onderzoekers dat bepaalde risicofactoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, zoals overgewicht, insulineresistentie en een hoog cholesterolgehalte, minder waren toegenomen en in sommige gevallen zelfs afgenomen bij mensen die drie maanden de bacteriën hadden gekregen (levend of gepasteuriseerd), terwijl de placebogroep alleen maar verslechterde. De Vos: ‘Dat betekent niet dat de bacterie hart- en vaatziekten geneest, maar wel dat het risico op ontwikkeling daarvan mogelijk afneemt.’
Vervolgonderzoek
De onderzoekers willen hierna graag een grootschalige en langlopende studie uitvoeren bij de mens, om te kijken of ze deze resultaten kunnen bevestigen en verder uitdiepen. De Vos hoopt binnen twee jaar een voedingssupplement op de markt te brengen. ‘Het is geen quick fix’, waarschuwt hij. ‘Door de bacterie toe te dienen verschuif je het kantelpunt een beetje en ontwikkelt iemand minder snel overgewicht. Maar voldoende bewegen en gezond eten blijft ook belangrijk.’