Foto: Shutterstock De omzet van dergelijke multifunctionele landbouw in Nederland is de afgelopen vijf jaar verdubbeld, blijkt uit onderzoek van Wageningen Economic Research.
Volgens WEcR is één op de vier landbouwbedrijven multifunctioneel.
‘Mijn collega’s van Wageningen Economic Research hanteren een maatschappelijk acceptabele, maar beperkende definitie van multifunctioneel. Ze laten activiteiten als windmolens en paardenhouderij bij de boer buiten beschouwing. Neem je die wel mee, dan is de totale omvang van multifunctionele landbouw groter dan de 887 miljoen euro in 2018 die in het onderzoek berekend werd. Bovendien berekent men de omzet op bedrijfsniveau en niet op gebiedsniveau. Ik denk dat multifunctionele boeren ook economische waarde buiten het bedrijf realiseren. Zo durf ik de stelling aan dat woningen naast een intensief varkensbedrijf over het algemeen minder waard zijn dan woningen naast een multifunctioneel bedrijf. Bovendien versterken multifunctionele bedrijven andersoortige economische activiteiten op het platteland. De exacte waarde daarvan is echter moeilijk vast te stellen; methodieken daarvoor zijn omstreden.’
Natuurbeheer levert relatief weinig op als nevenactiviteit, blijkt uit het onderzoek.
‘Klopt, het aantal landbouwbedrijven dat daar inkomen uit haalt, is afgenomen. Vroeger sloten boeren beheerpakketten af waarbij ze vrij makkelijk aan de eisen konden voldoen. Maar de eisen zijn verhoogd en de gebieden die in aanmerking komen verkleind. Natuur- en landschapsbeheer is dus nog geen vetpot. Misschien verandert dat met de nieuwe overheidsplannen voor kringlooplandbouw, maar dat hangt af van de invulling.’
Zit er verdere groei in multifunctionele landbouw?
‘In potentie wel. De vraag naar kleinschalige zorg in een groene omgeving zal bijvoorbeeld blijven groeien. Het persoonsgebonden budget, waarmee patiënten zelf hun zorg kunnen inkopen, heeft een flinke impuls gegeven. Verder schuilt de kracht van multifunctionele landbouwbedrijven in het vermogen om verschillende activiteiten onderling te combineren. De zorgboerderij verbouwt groente of houdt vee om de zorgvragers zinvol werk aan te bieden. Vervolgens kunnen diezelfde zorgvragers groente en vlees verkopen in de winkel, die weer familieleden en bekenden aantrekt. Zo zorgt de combinatie aan activiteiten vaak voor een sterk verdienmodel.’