Debat over CRISPR-Cas: focus niet alleen op risico’s

Al onze groenten en fruit zijn veredeld met klassieke mutagenese. Bij die techniek forceren veredelaars ongericht veranderingen in het DNA met behulp van chemicaliën en bestraling, legde Van der Oost uit. Op die grove manier zijn bijvoorbeeld in het geval van de tomaat inmiddels zo’n 10 tot 20 miljoen baseparen aangepast. Ter vergelijking: de schaartjes van CRISPR-Cas knippen en plakken heel gericht 20 tot 30 baseparen, en we kunnen nadien kijken of de ingreep is gelukt. Maar CRISPR-Cas valt nu onder de strenge gmo-controleregels, terwijl de klassieke techniek geen veiligheidscheck heeft. Dat is de omgekeerde wereld, stelt Van der Oost.

Inclusief

Michelle Habets, medewerker van het Rathenau-instituut, vond dat Van der Oost zich teveel focust op de risico’s. Ze pleitte voor een ‘inclusief debat’, waarbij we ook beoordelen of CRISPR-gewassen passen in een duurzame landbouw, de boeren ten goede komen en de machtspositie van grote veredelingsbedrijven verkleinen. Zo’n maatschappelijke analyse kan het draagvlak voor de technologie vergroten, aldus Habets, die een rapport schreef over het toelatingsbeleid.

Ecosysteem

Jan Willem Erisman, directeur van het Louis Blok instituut, benaderde CRISPR-Cas vanuit de biologische sector. Hij is niet tegen de techniek, maar wil CRISPR-Cas vooral gebruiken als ondersteuning van traditionele veredeling. Erisman gelooft best dat je met deze techniek beter genen kunt inbrengen, uitzetten en vervangen, maar wil ook uitzoomen naar de plant als geheel in zijn ecosysteem. ‘Een plant is een smart system die reageert op z’n omgeving. Dus moet je op dat niveau de mogelijke negatieve gevolgen van zo’n genetische ingreep toetsen.’

Stellingen

De bijna honderd aanwezigen konden vragen stellen aan gespreksleider Ernst van den Ende, hun mening geven en op stellingen stemmen tijdens het debat. De meeste aanwezigen waren het met Van der Oost eens dat CRISPR-Cas veiliger is dan traditionele veredeling, maar ze vonden ook dat het toelatingsbeleid niet langer moet focussen op de techniek, maar op het doel van de ingreep en het gemaakte product.

CRISPRcon

Het Resource-debat over CRISPR-Cas was een voorproefje van de grote, door WUR georganiseerde wetenschappelijke conferentie over nieuwe veredelingstechnieken. Deze CRISPRcon, Conversations on science, society and the future of gene editing, vindt over een maand plaats op de campus. Medewerkers en studenten kunnen zich nog aanmelden voor deze 2-daagse conferentie.