Foto: Shutterstock Waar kunnen we het beste zonneparken aanleggen in Nederland? Dat is een gevoelige kwestie, zegt WUR-onderzoeker Friso van der Zee, een van de opstellers van het rapport ‘Zonnepanelen natuur en landbouw’ voor het ministerie van LNV. Ondernemers die windmolenparken willen aanleggen in Noord-Nederland, worden bedreigd door actiegroepen. ‘Vrijwel iedereen is voor duurzame energie, maar we moeten het wel goed maatschappelijk en landschappelijk inpassen’, zegt Van der Zee.
Is de beste plek: op het dak?‘Dat klopt, dat is het meest gewenst. We hebben 800 vierkante kilometer dakoppervlak in Nederland en op slechts 40 km2 liggen nu zonnepanelen. Dus hier is nog een hoop te winnen. Nu kan het niet op alle daken; veel daken zijn niet berekend op zonnepanelen, andere daken liggen op het noorden. Dus zeg dat 20 procent van de daken haalbaar is. Dat is 160 km2.’
Is dat genoeg?
‘Even kijken. Uitgaande van de energiedoelstelling van het kabinet hebben we in 2030 zo’n 9.000 hectare aan zonnepanelen nodig, ofwel 90 km2. Theoretisch kunnen we dus alle benodigde zonnepanelen in Nederland op daken leggen. In de praktijk zoeken de ontwikkelaars die zonneparken aanleggen echter plekken waar ze meters kunnen maken, op de grond. Zo was ik vorige week bij een zinkfabriek in Budel waar een zonnepark van 60 hectare is aangelegd. De zonnepanelen staan op vervuilde grond en het gebied is verscholen en niet toegankelijk. Daar heeft niemand last van, dat is prima. Er begon zich zelfs een leuke heide te ontwikkelen en er vlogen volop veldleeuweriken.’
Is landbouwgrond geschikt?
‘Er komen nu ook zonneparken op landbouwgrond. De ontwikkelaars benaderen boeren en rekenen voor hoeveel het park – met subsidie – oplevert. Daar kan geen gewas tegenop. De ontwikkelaar heeft dan een vergunning nodig van de gemeente of provincie. Die beginnen nu eisen te stellen. Bijvoorbeeld: hou ruimte tussen de zonnepanelen, zodat je zonne-energie kunt combineren met natuurbeheer in de vorm van kruidenrijk grasland voor insecten en vogels.’ Juist in intensief bemest agrarisch gebied zou een zonnepark de biodiversiteit kunnen verhogen als je het goed aanpakt.’
Waar beoordelen de provincies op?
‘Mensen hebben problemen met windparken en zonneparken, omdat ze het landschap aantasten. Dat kunnen de ontwikkelaars ondervangen door de boeren en omwonenden bij de planvorming te betrekken. Er zijn ook voorbeelden dat de omgeving kan mee-investeren en kan meedelen in de winst. Dan wordt het hun zonnepark.’
Waar moeten ze komen?
‘Niet in natuurgebieden, want we moeten zuinig zijn op onze biodiversiteit. Bovendien krijg je daar geen vergunning voor. Het is maatwerk, je moet zoeken waar het kan. Zo zag ik een zonnepark langs de A15, op een oude vuilnisbelt. Prima plek, kun je niets anders mee. Ook denk ik: wellicht kun je zonneparken combineren met hogere waterstanden in veengebieden om CO2-emissies te verminderen. Niet in open veeweidegebied, in verband met open landschap en weidevogels, maar in meer gesloten landschap.’