Foto Shutterstock Er is een megagroei aan megastallen, zegt Wakker Dier op basis van cijfers van WUR. De onderzoekers zelf zien een veel genuanceerder verhaal.
Het aantal megastallen in Nederland is tussen 2010 en 2017 gegroeid van 456 naar 801, stelt Wakker Dier deze week in een persbericht. Het aantal melkveebedrijven met veel koeien verdubbelde tot 439. Er leven maar liefst 75 miljoen dieren in een megastal, aldus de actiegroep.
Minder spectaculair
De cijfers kloppen, maar ze zijn wel uit hun verband gerukt. Het aantal melkveebedrijven met meer dan 250 melkkoeien is de afgelopen jaren inderdaad verdubbeld, met name in de jaren na het beëindigen van het melkquotum in 2015. Inmiddels staan 150.000 koeien, ofwel zo’n 9 procent van de koeien, in een megastal. Dat is minder spectaculair dan Wakker Dier suggereert.
74 miljoen kippen, 1 miljoen andere dieren
Ook klopt het dat er in een jaar 75 miljoen dieren in een Nederlandse megastal staan. Maar bij dit aantal tikken de kippen hard aan, want een megastal voor leghennen telt minimaal 120.000 kippen en die voor vleeskuikens minimaal 220.000 kippen. Bovendien kan de pluimveehouder zes tot zeven groepen vleeskippen per stal per jaar houden. Zo kom je op 74 miljoen kippen in een megastal en 1 miljoen andere dieren.
Mestwetgeving
Dat hoge aantal kippen is de afgelopen jaren niet enorm gestegen, want de landelijke pluimveesector groeit niet in omvang. De mestwetgeving begrenst de ontwikkeling. De groei aan megastallen in deze sector komt vooral voort uit de overname van bedrijven. Een kwart van de legkippen leeft inmiddels in een megastal, net als zo’n 12 procent van de vleeskuikens.
We zien vooral een geleidelijke bedrijfsgroei in de landbouw. De landelijke veestapel groeit niet meer
‘We zien vooral een geleidelijke bedrijfsgroei in de landbouw’, zegt WUR-onderzoeker Jaap van Os, die de cijfers aanleverde aan Wakker Dier. Hij ziet dus geen megagroei. ‘De landelijke veestapel groeit niet meer’, aldus Van Os. ‘Alleen het aantal geiten, een relatief jonge bedrijfstak, is de afgelopen jaren gegroeid.’ In de melkveehouderij, waar het aantal megaboeren procentueel het sterkst is gestegen, is de veestapel juist gekrompen. In de jaren tachtig liepen er in Nederland nog 2 miljoen koeien rond, vertelt Van Os. Door het melkquotum en de hogere melkproductie per koe daalde dan aantal naar 1,4 miljoen in 2005. Toen het einde van het melkquotum werd aangekondigd, kwamen er 300.000 koeien bij en groeide het aantal megaboeren, maar nu is het aantal koeien door de fosfaatwetgeving alweer gedaald naar 1,6 miljoen.
Eisen
Wakker Dier wil een verbod op megastallen, omdat ze slecht zouden zijn voor gezondheid en welzijn van de dieren, maar Van Os wijst op positieve aspecten van megastallen. ‘De megastallen zijn nieuwe stallen en die moeten voldoen aan strengere eisen op het gebied van welzijn en stalklimaat. Punt is wel dat veel boeren alleen kunnen vernieuwen als ze die vernieuwing combineren met een schaalsprong.’
Kwaliteit
In tegenstelling tot Wakker Dier vindt Van Os dat de nieuwe cijfers over megastallen weinig nieuws bevatten. ‘Het patroon is duidelijk. Het zou pas echt nieuws zijn als boeren op grote schaal investeren in extra kwaliteit en toegevoegde waarde, zoals het Beter Leven keurmerk, in plaats van in schaalgrootte. We zouden die groei van kwaliteit ook moeten bijhouden.’
