De onderzoekers vergeleken recepten uit verschillende jaargangen van het Margriet Kookboek. Foto: Marjolein Buisman Meestal worden de eetpatronen bestudeerd aan de hand van enquêtes’, vertelt Buisman, promovendus bij Operations Research & Logistics. Maar kookboeken blijken ook een waardevolle informatiebron. Samen met haar collega Jochem Jonkman spitte Buisman verschillende edities van het Nederlandse Margriet Kookboek door. Ze verzamelden recepten uit 1950, 1970, 1989 en 2010. ‘We hebben deze kookboeken gepakt omdat er veel gemakkelijke alledaagse recepten in staan en de boeken veel verkocht zijn.’
Kleinere porties
Ze selecteerden 187 recepten voor avondmaaltijden en voerden een computeranalyse uit op basis van de ingrediënten. Wat opviel, was dat de porties in de loop van de tijd kleiner werden, dat wil zeggen minder gram per persoon. ‘Maar je moet ook bedenken dat mensen in de jaren ’50 drie keer per dag aten en vaker zwaar fysiek werk uitvoerden’, zegt Buisman. In de recentere recepten was het aandeel groenten en basis-ingrediënten, zoals pasta en aardappelen relatief kleiner (uitgedrukt in aantal gram per 100 kilocalorieën). Terwijl het aandeel eiwitten, met name dierlijke eiwitten, toenam.
De onderzoekers vergeleken hun resultaten met het Dutch National Food Consumption Survey (NDFCS), dat sinds 1987 de eetpatronen van de Nederlandse bevolking bijhoudt, en vonden dat deze grotendeels overeenkwamen. Er waren wel een paar verschillen. Zo bleek uit het NDFCS dat juist het aandeel aan plantaardige eiwitten toeneemt, in plaats van dierlijke eiwitten. Daarnaast zagen ze ook een toename in de hoeveelheid koolhydraten. Buisman: ‘Dit komt mogelijk omdat juist de tussendoor-snacks en boterhammen rijk zijn aan koolhydraten. Met de kookboekanalyse is alleen gekeken naar avondmaaltijden.’
Volgens Buisman zou het interessant zijn om de kookboekanalyse uit te breiden en dan bijvoorbeeld niet alleen naar avondmaaltijden te kijken. ‘Ik denk niet dat kookboekanalyses enquêtes kunnen vervangen, want enquêtes leveren veel meer detail. Maar je kunt er wel met relatief weinig moeite trends uit halen, en daar kun je dan met een enquête gerichter op inzoomen.’ Ook zouden de kookboeken uitkomst bieden als er geen andere gegevens voorhanden zijn.
Buisman gaat zelf niet verder met het onderzoek. ‘Dit was een project dat ik naast mijn promotieonderzoek heb gedaan. Mijn eigen onderzoek gaat over voedselverspilling.’
