Zonaanbidders in het Kronenburgerpark in Nijmegen op 25 februari 2019. Foto: Manon Bruininga Dat zegt de Wageningse hydroloog Ryan Teuling.
En dat terwijl de natuur volgens Teuling (Hydrologie en Kwantitatief Waterbeheer) de extreme droogte van het afgelopen jaar nog niet te boven is. ‘We komen hiermee in terra incognita.’
Is er nog steeds sprake van een neerslagtekort?
‘Dat kun je formeel niet zeggen. Het neerslagtekort (neerslag min verdamping, red.) wordt in Nederland berekend over de periode 1 april-30 september. In de winter meten we dus geen droogte. Op 1 april beginnen we gewoon weer op nul. Dat geeft in zekere zin een vertekening van het beeld van de droogte. Je kunt eigenlijk veel beter naar de langjarige grondwaterstanden kijken.’
Is de natuur al hersteld van de droge zomer van 2018?
‘Nee. Gemiddeld was het neerslagtekort aan het einde van de zomer zo’n 300 mm. De winter was niet extreem droog, maar de neerslag was onvoldoende om het tekort goed te maken. We beginnen dus met een kleine achterstand aan het voorjaar.’
Als het warm blijft, gaat het hard met de verdamping. Het beschikbare water wordt daardoor veel eerder aangesproken en tegen de zomer is al het water dan verbruikt
Ryan Teuling
Wat is het effect dan van zo’n extreem warme periode in februari?
‘De planten zijn nog niet groen, dus de verdamping is nog laag. Maar vocht uit de bodem verdampt natuurlijk wel door die hoge temperaturen. Laat dat 1 mm per dag zijn, dan gaat er toch ongeveer 10 mm af in plaats van dat er 10 mm bijkomt door neerslag. Zo’n weekje mooi weer helpt niet. Vooral op de hogere zandgronden tikt dat aan.’
Heeft beregenen uit voorzorg zin?
‘Dat zou ik niet doen, omdat je dan grondwater op plekken brengt waar het snel verdampt. Wat je wel kunt doen is zorgen dat er meer water in een gebied blijft. Op verschillende plekken zijn de stuwen verhoogd en zijn duikers met pluggen afgesloten. In een vlak land als Nederland heeft dat over een grote afstand effect.’
Vakinhoudelijk hoop ik op nog een droge zomer, maar voor Nederland zou het niet goed zijn
Ryan Teuling
Is het weer van de komende maand cruciaal?
‘De bodems zijn nu nog wel vochtig genoeg. Maar als het weer relatief warm blijft, komt de natuur vroeg in het blad. En dan gaat het, over een week of 3 à 4, hard met de verdamping. Dat is veel eerder dan normaal. Het beschikbare water wordt daardoor veel eerder aangesproken en tegen de zomer is al het water dan verbruikt. Dat is op zich geen probleem, maar dan moet er geen droge zomer volgen.’
En dat weten we nog niet?
‘We leven in extreme tijden. De temperaturen zijn in februari nog nooit zo hoog geweest. We komen hiermee in terra incognita, in een klimaatzone die nieuw is voor ons en voor de natuur. Vakinhoudelijk hoop ik op nog een droge zomer, maar voor Nederland zou het niet goed zijn.’
