Foto: Wondmeneh E. Woldegiorgiss, Wageningen University Aan de basis ligt Wagenings onderzoek uit 2010, begeleid door toenmalig hoogleraar Fokkerij en Genetica, Johan van Arendonk. Die is inmiddels hoofd Onderzoek en Ontwikkeling bij Hendrix Genetics.
Wagenings promovendus Nigussie Mullu voerde onder begeleiding van Van Arendonk tussen 2006 en 2010 onderzoek uit bij dorpsbewoners in Ethiopië. Hij vroeg ze aan welke eisen de scharrelkippen moesten voldoen. De bevolking wilde kippen met vlees op de botten, die zowel eieren leggen als geschikt zijn voor de vleesconsumptie. Bovendien moesten de kippen lokale parasieten kunnen trotseren. Mullu, onderzoeker bij het Ethiopian Institute of Agricultural Research, ontwikkelde een fokprogramma om deze kip te selecteren.
Horro
Een tweede Ethiopische promovendus, Wondmeneh Esatu, ontwikkelde daarna een lokaal ras op basis van de Horro. Hij vergeleek deze lokale Horro met de Europese Horro, een commerciële kip van Hendrix Genetics, en met de lokale kippen. Zijn Horro’s deden het duidelijk beter in de dorpen dan de lokale kippen buiten het programma. Het fokprogramma werkte dus, was de conclusie. Maar de lokale Horro was niet veel beter dan de Europese, dus er moest verder aan de productieve en robuuste scharrelkip worden gesleuteld.
In 2015 wees de Gates Foundation 15 miljoen euro toe aan het International Livestock Research Institute in Ethiopië dat, geassisteerd door de leerstoelgroep Fokkerij en Genetica, de verbeterde Horro-kippen ging fokken en uitdelen aan drieduizend huishoudens in drie Afrikaanse landen.
Een belangrijke uitdaging was het opschalen van het veldexperiment van enkele tientallen naar enkele duizenden huishoudens in Ethiopië, Nigeria en Tanzania. ‘Dan moet er wel een goede gebruiksaanwijzing bij de kippen zitten, want anders valt de productie in de praktijk waarschijnlijk tegen’, adviseerde de Wageningse begeleider Liesbeth van der Waaij.
Follow up
De huidige toekenning van de Gates Foundation is in feite de follow-up van dit project. De Gates Foundation vraagt nu aan Hendrix Genetics of ze de lokale Horro-kip, die al aan een aantal belangrijke eisen voldoet, nog iets beter kunnen maken. Verder moet Hendrix een stabiel systeem ontwikkelen om voldoende ouderdieren te leveren, zodat de levering niet in gevaar komt bij calamiteiten, zoals een uitbraak van vogelgriep.
Bovendien gaat het fokkerijbedrijf meedenken en bijdragen aan de verdere uitbouw van het Horro-programma om meer kleine boeren in meerdere landen te kunnen bereiken. Net als de Gates Foundation steekt Hendrix 9 miljoen in het project. Die investering hoopt Van Arendonk later terug te verdienen met de levering van productieve scharrelkippen in Afrika.