© Tessa Louwerens
Het visserijonderzoek heeft Rijnsdorp in al die decennia geen moment verveeld. ‘Het vakgebied heeft zoveel facetten. Naast begrijpen van de natuurlijke dynamiek van vispopulaties en ecosystemen, moet je ook de dynamiek van vissers en visserijen begrijpen. En dan heb ik het nog niet over het begrijpen van de dynamiek van maatschappelijke en politieke conflicten rond de visserij.’
Oorlog
Die conflicten zijn een terugkerend onderwerk in de visserij en in zijn afscheidsrede vandaag gaat Rijnsdorp daar ook dieper op in. ‘Visserijoorlogen zijn van alle tijden en plaatsen.’ En visserijwetenschappers die de overheden adviseren, worden daar volgens hem gemakkelijk in meegezogen. ‘Het instorten van belangrijke visbestanden in de jaren zeventig leidde bijvoorbeeld tot grote zorgen over overbevissing en schade aan het ecosysteem. Biologen aan de universiteiten en belangenorganisaties verweten de wetenschappelijke adviseurs van de overheden dat ze te veel hun oren lieten hangen naar de belangen van de visserijsector. Andersom kregen de academische wetenschappers het verwijt dat ze activistische wetenschap bedreven.
Die eerste dag was echt gruwelijk
Adriaan Rijnsdorp over zijn eerste keer op zee
Kritisch
Ook voor de toekomst ziet Rijnsdorp nog genoeg belangrijke uitdagingen voor de visserijwetenschap. De Europese aanlandplicht die in 2012 is geïntroduceerd is daarvan wat hem betreft een voorbeeld. Hij is kritisch op het beleid. ‘Het is nog volstrekt onduidelijk of die het beoogde effect gaat hebben.’ Door de aanlandplicht moeten de vissers al hun commerciële vis aan wal brengen, ook de kleine ondermaatse vis. Rijnsdorp: ‘Het idee erachter is dat de visserij gestimuleerd wordt om selectiever te vissen, maar dat is helaas lang niet altijd mogelijk.’
In de praktijk leidt dat er volgens Rijnsdorp vooral toe dat vissers de toch nog de kleine, goedkopere vissen, overboord zullen gooien. ‘Als de Europese ministers enkel voor de bühne een generieke maatregel invoeren, die niet te handhaven valt en waar de sector geen begrip voor heeft, dan stimuleert dat illegaal gedrag en ondermijnt dit het draagvlak voor het visserijbeheer. Ook de wetenschappelijke basis voor het beheer verslechtert, omdat we minder nauwkeurig weten hoeveel vis er is gevangen. Het is beter om samen met de sector naar oplossingen te zoeken. Verschillende vormen van visserij vragen om een verschillende aanpak.’
Rijnsdorp gaat weliswaar met pensioen, maar hij blijft aankomend jaar nog wel betrokken als projectleider van het onderzoek naar de effecten van pulsvisserij. Daarnaast heeft hij ook nog wel wat ideeën voor eigen projecten. ‘Het mooie is dat ik nu mijn eigen onderzoeksagenda volledig kan bepalen en geen tijd meer hoef te besteden aan al het gedoe eromheen.’
In de Resource van 20 september lees je een uitgebreid interview met Adriaan Rijnsdorp waarin hij terugblikt op bijna 40 jaar visserijonderzoek. Zo vertelt hij over zijn eerste vaartocht als landbioloog zonder zeebenen. ‘Die eerste dag was echt gruwelijk.’
Lees ook:
Visserijbioloog zonder zeebenen – Adriaan Rijnsdorp kijkt terug op 38 jaar toegepast onderzoek
‘Verbod op pulsvissen gebaseerd op emoties’
Elektrisch vissen op de tocht
Heeft pulsvissen de toekomst?