© Het Utrechts Archief
Het Griftpark is een mooi groen park waar volop wordt gerecreëerd. Maar ondergronds is het er niet echt pluis. De bodem is flink vervuild met aromatische koolwaterstoffen. Het zijn de restanten van een gasfabriek die er ooit stond. Het Griftpark was in de jaren tachtig van de vorige eeuw een van de meest vervuilde gebieden van ons land.
‘Kuip’
In plaats van alles afgraven is er destijds voor gekozen om de boel in te pakken en te isoleren,vertelt milieutechnoloog Tim Grotenhuis. De vuile grond werd tot op vijftig meter diepte omgeven door een wand. In deze ‘kuip’ wordt sindsdien het grondwater opgepompt, zodat het niet via de bodem van de kuip weg kan sijpelen.
Op de plek van de gemeentelijke gasfabriek bevindt zich nu het park
Dat oppompen duurt in principe oneindig en kost een ton per jaar. Dat is veel geld, maar nog altijd stukken goedkoper dan afgraven van de grond. Toch wil Utrecht kijken of er intussen niet een goedkopere methode te bedenken valt. En zo’n methode is denkbaar, zegt Grotenhuis. Laat de natuur zelf het werk doen. In dit geval: laat het vuil opeten door in de bodem aanwezige bacteriën.
Tolueen
Dat er in het park bacteriën zijn die het goed doen op stoffen als benzeen, tolueen, ethylbenzeen, xyleen en naftaleen, de voornaamste mobiele verontreinigingen in het Griftpark, is volgens Grotenhuis een feit. ‘Les 1 uit de microbiologie is: alle bacteriën zijn overal. En Les 2 luidt: het milieu selecteert welke bacterie of groep micro-organismen deoverhand krijgt.’
We gaan uitzoeken hoe we, door aan de juiste knoppen te draaien, de afbraaksnelheid zo optimaal kunnen maken
Tim Grotenhuis
De Wageningse promovenda Lisanne Keijzer gaat die afbraak door micro-organismen in kaart brengen. Grotenhuis: ‘Met monsters van die locatie gaan we experimenten doen in het lab. We gaan uitzoeken hoe we, door aan de juiste knoppen te draaien, de afbraaksnelheid zo optimaal mogelijk kunnen maken. Daarbij gaat het om de stoffen die oplossen in het grondwater en dus mobiel zijn.’
Nulmeting
Volgens Grotenhuis gaat het in dit stadium om het ‘proof of principle’. Laten zien dat het kan dus. Onderzoekers van Deltares brengen als een soort van nulmeting, de huidige situatie in de bodem van het Griftpark in beeld. Een aio van de Universiteit Utrecht doet onderzoek naar waar en hoe hard het grondwater stroomt.
Het uiteindelijke doel van dat alles is om te kunnen stoppen met het kostbare pompen. Maar dat is alleen mogelijk als de bacteriën zoveel vuil wegwerken dat er aan de onderkant van de kuip niks meer met het grondwater weglekt. Grotenhuis: ‘Waarschijnlijk zijn op dit moment de milieucondities daarvoor niet optimaal. Maar door op de juiste plekken stoffen toe te voegen, kun je die condities wel creëren.’