Minister Bussemaker van Onderwijs ziet geen aanleiding om een streep te zetten door de afspraken die het ministerie in 2011 maakte met universiteiten en hogescholen. Die afspraken gingen onder meer over studiesucces, contacturen en excellentie. Instellingen die hun doelen niet halen krijgen eind 2016 minder geld van de overheid.
Maar in de tussentijd is er veel veranderd, klaagden universiteiten en hogescholen de afgelopen maanden. De overheid heeft zich niet gehouden aan allerlei afspraken uit het zogeheten Hoofdlijnenakkoord met toenmalig staatssecretaris van Onderwijs Halbe Zijlstra (VVD).
Die had bijvoorbeeld beloofd dat instellingen meer geld zouden mogen gaan vragen aan excellente studenten en dat opleidingen ook in het tweede jaar een bindend studieadvies mochten afgeven. Ook waren er beloftes over de exameneisen voor havisten en vwo’ers en over de doorstroom van mbo’ers naar het hbo.
Maar toen viel het kabinet. In het regeerakkoord werd meer op onderwijs bezuinigd dan voorzien en allerlei afspraken gingen op de helling. De rekentoets in het voortgezet onderwijs werd uitgesteld, de doorstroom van mbo naar hbo werd minder moeilijk gemaakt dan de bedoeling was en recent maakte de PvdA een einde aan het plan om meer collegegeld te vragen aan excellente studenten.
Toch is er geen reden om de ‘financiële consequenties die aan de eindbeoordeling van de prestaties verbonden zijn los te laten’, schrijft minister Bussemaker van Onderwijs aan de Tweede Kamer. Ze baseert zich op een advies van de commissie die de prestatieafspraken beoordeelt.
Die commissie benadrukt wel het belang van maatwerk. Bij de eindbeoordeling moet er rekening worden gehouden met individuele omstandigheden, ‘opdat er geen mechanische afrekening plaatsvindt’. Ook minister Bussemaker benadrukt het belang van het ‘verhaal achter de cijfers’. Als hogescholen en universiteiten goed kunnen uitleggen waarom niet alle doelen zijn behaald, wordt de soep dus minder heet gegeten dan die wordt opgediend.
Toch houden sommige onderwijsinstellingen al rekening met een hard oordeel over hun prestaties, blijkt uit een onderzoek van studentenorganisaties ISO en LSVb onder de medezeggenschapsraden van negen universiteiten en negen hogescholen. Vijf raden denken dat hun instelling de prestatieafspraken niet kan nakomen en twee instellingen houden daar al rekening mee in hun begroting.
De prestatieafspraken zouden ook ongewenste effecten kunnen hebben. Zo waarschuwen de studentenorganisaties voor verschoolsing van het hoger onderwijs. Ze vinden ook dat studenten te weinig betrokken zijn bij de afspraken. De instellingen laten de raden links liggen, stellen ze.