Beeld: De vakbonden startten onlangs een briefkaartenactie voor een nieuwe Cao
Ook externe experts vinden de gang van zaken opmerkelijk. Het ministerie heeft intussen om opheldering gevraagd.
Al bijna twee jaar onderhandelen vakbonden en DLO over een nieuwe Cao. In de tussentijd is de oude overeenkomst – met wederzijdse toestemming – vier keer verlengd. Afgelopen december verlieten de bonden echter de onderhandelingstafel om actie te gaan voeren. Tot woede van de bonden meldde DLO in januari toch de verlenging bij het Ministerie van Sociale Zaken. Zij tekenden protest aan.
DLO stelt dat de oude Cao weliswaar automatisch afliep in april 2013 maar dat in de laatste overeengekomen Cao-verlenging tot 1 januari 2015 niet staat dat deze óók automatisch afloopt. Omdat de vakbonden niet hebben opgezegd, heeft DLO daarom een verlenging tot 1 juli aangemeld bij het ministerie.
Zeer opmerkelijk, vindt Harry van Drongelen, universitair hoofddocent Arbeidsrecht aan Tilburg University. ‘Het is voor het eerst dat ik dit hoor.’ Partijen mogen een CAO nooit eenzijdig verlengen. Dan zou de andere partij gebonden zijn aan afspraken waar nooit mee is ingestemd. Ook moeten Cao’s expliciet vermelden wanneer opzegging noodzakelijk is, zegt Van Drongelen, anders lopen ze af op hun einddatum.
Wij geen Cao, zij geen Cao.
Rob van Baalen, hoofdonderhandelaar FNV overheid
Het ministerie heeft inmiddels om opheldering gevraagd. Wanneer sprake is van ‘onterechte aanmelding’ – dus zonder instemming van de vakbonden, zo stelt een woordvoerder – is de Cao-verlenging ongeldig. Dat heeft geen directe gevolgen, aangezien veel afspraken ‘nawerken’ maar het betekent wel dat een nieuwe Cao met terugwerkende kracht bindend kan worden verklaard vanaf 1 januari 2015.
Voor de bonden is het aflopen van de collectieve arbeidsovereenkomst ook een middel om druk te zetten. Of zoals Rob van Baalen, hoofdonderhandelaar van FNV overheid, zegt: ‘Wij geen Cao, zij geen Cao.’ DLO hekelt op haar beurt het protest van de bonden als een ‘speldenprik’. Het geschil illustreert hoe weinig zicht er is op een snelle overeenkomst. De bonden zijn niet van plan genoegen te nemen met het loonbod van 1,9 procent terwijl DLO vindt dat er een goed bod op tafel ligt.