Een logische stap, zegt David Kleijn, Universitair hoofddocent bij Resource ecology. ‘Het gaat bijzonder slecht met de kievit en het voortbestaan van deze weidevogel in Nederland wordt inmiddels bedreigd.’ Daarmee is de kievit exemplarisch voor de weidevogels die vrijwel allemaal achteruit gaan. Drooglegging, intensivering van de landbouw, predatoren en een leefgebied dat steeds minder geschikt is eisen hun tol.
In 2013 en 2014 mochten in Friesland jaarlijks circa zesduizend kievitseieren worden geraapt. Hoe schadelijk is die traditie?‘Dat lijkt best veel maar er zijn allerlei berekeningen op losgelaten die laten zien dat het effect van rapen beperkt is. Maar de kievitpopulatie gaat zo hard achteruit dat het sentiment onder vogelaars, wetenschappers en liefhebbers, nu is dat elke activiteit die de populatie meer schade berokkent, moet worden beëindigd. Vooral omdat naarmate ze later in het seizoen uit hun eieren komen, minder kuikens overleven. Het rapen zorgt juist dat die vroege kuikens niet uit kunnen komen.’Is voor wetenschappers duidelijk waarom er steeds minder kieviten zijn?‘Waarschijnlijk heeft dat dezelfde oorzaken als de afname in grutto’s, waarover we veel meer weten. Het grootste probleem is dat te weinig kuikens groot worden. Dit komt vooral doordat hun habitat verandert. De landbouw intensiveert, boeren maaien vroeg en sneller achter elkaar. Daardoor zie je steeds meer homogene grasmatten waar weinig te halen valt. Kievitskuiken varen wel bij een gevarieerd grasland waarin ze hun kostje bij elkaar kunnen scharrelen en plek hebben om te schuilen.’
Het gaat bijzonder slecht met de kievit en het voortbestaan van deze weidevogel in Nederland wordt inmiddels bedreigd
David Kleijn
Hoe proberen natuurbeschermers de teruggang te stoppen?‘Er is vooral veel geld gestopt in agrarisch natuurbeheer. Ons eigen onderzoek laat echter zien dat dit niet effectief genoeg is om de teruggang te stoppen. Te vaak ook hinkt het beleid op twee gedachten. Men wil wat voor de weidevogels doen maar zoveel mogelijk boeren moeten mee doen. Daardoor is de meest extreme maatregel die wordt genomen veelal dat boeren later maaien. Op essentiële zaken als een minimale grondwaterstand of het beperken van bemesting, komen geen restricties.’De Raad van State wil dat de Friese populatie beter in kaart wordt gebracht. Is er nog meer onderzoek nodig?‘Zoals gezegd, gebeurt veel van het onderzoek aan grutto’s en hetgeen bekend is, duidt erop dat het voor de kievit hetzelfde werkt. Ik kan me echter voorstellen dat de Raad geen genoegen neemt met geëxtrapoleerde kennis van grutto’s.‘Het wordt vooral zaak effectieve maatregelen te nemen. Er komt een nieuw stelsel aan van agrarisch natuurbeheer in Friesland en daar zal veel van afhangen. Voor een stabilisatie moet je effectieve maatregelen uitrollen over een groot oppervlak. Wanneer het nieuwe stelsel slechts oude wijn in nieuwe zakken biedt, verwacht ik dat achteruitgang onverminderd verder gaat.’