Foto: Colin
Veredelaars kunnen de erfelijke informatie gebruiken om sneller nieuwe uienrassen te kweken. Uienplanten die bijvoorbeeld resistent zijn tegen ziektes of uien opleveren van een betere kwaliteit. Het topsectorenproject van de afdeling Plant breeding werd dan ook mede gefinancierd met veredelaarsbedrijf Bejo zaden.
Aangezien uienplanten over de hele wereld groeien, loopt hun ideale daglengte uiteen van elf tot zestien uur licht. Deze verschillen bemoeilijken het succesvol kruisen van planten, zegt Richard Finkers, DLO-onderzoeker bij Plant Research International. Wanneer het lukt om een gunstige genvariant in een Nederlandse ui te kruisen, groeit deze soms toch minder goed. De ideale daglengte is na kruising meeveranderd. Onderzoekers hopen nu te ontdekken welke genen deze voorkeur voor daglengte bepalen. Zo kan er straks veel slimmer worden gekruist.
De laatste jaren wordt het steeds goedkoper en toegankelijker om genomen – het geheel van erfelijke informatie van een plant of dier – op te helderen. ‘Maar voor zo’n gigantisch plantengenoom is dat nog wel heel bijzonder’, zegt Willem Stiekema, hoogleraar Bioinformatica aan de Universiteit van Amsterdam en niet direct betrokken bij het onderzoek. Het genoom van een ui is vijf keer zo groot als dat van de mens.
We willen een platina standaard genoom, waarmee je ook vragen kunt beantwoorden over de evolutie van de ui
Richard Finkers
Van die zestien miljard ‘genetische letters’ zijn er volgens Finkers nu bijna elf miljard opgehelderd. Een deel van het genoom bestaat uit fragmenten die zichzelf continu herhalen en is moeilijk af te lezen. Finkers hoopt hiervan nog zoveel mogelijk toe te voegen voordat een definitieve versie wordt gepubliceerd. ‘We willen een platina standaard genoom, waarmee je ook vragen kunt beantwoorden over de evolutie van de ui.’
De ui is niet het eerste gewas waarvan het genoom bekend is. De tomaat en aardappel gingen het bolgewas al voor. Stiekema is vooral enthousiast dat veredelingsbedrijven nu in dit soort projecten investeren. ‘Bejo is geen heel groot bedrijf en toch doen ze het. Dat geeft aan dat ze hier in geloven, het is de nieuwe manier van veredeling.’