Een ontmoedigende farce, schadelijk voor de wetenschap, niet integer… Onderzoeksfinancier NWO kreeg in september veel verwijten. Ook sommige topwetenschappers die zelf NWO-beurzen ontvingen, haalden fel uit.
Kern van de kritiek is dat NWO geld moet verdelen onder de beste wetenschappers, terwijl het nauwelijks mogelijk is om objectief onderscheid maken in de stapel met goede voorstellen. Tegelijkertijd kost het schrijven en beoordelen van onderzoeksvoorstellen veel tijd en moeite.
Het kan ook anders, opperde de Utrechtse hoogleraar ethiek Ingrid Robeyns, lid van de Jonge Akademie. Als je eerst de zwakste voorstellen afschrijft en de uitblinkers eruit pikt, zou je voor de grote tussengroep van goede wetenschappers kunnen loten. Dit pleidooi voor loting duikt vaker op.
Maar staatssecretaris Dekker wil er niets van weten. ‘Voorstellen via een loting selecteren zou geen recht doen aan het werk van de onderzoeker en van de beoordelingscommissie’, antwoordt hij op Kamervragen van de SGP. ‘De onderzoeksvoorstellen zijn namelijk nooit geheel gelijkwaardig in kwaliteit. Ik vind het belangrijk dat er een kwalitatieve beoordeling plaatsvindt en dat wordt beargumenteerd waarom een voorstel wordt gehonoreerd of afgewezen.’
Dekker verwijst naar een evaluatierapport uit 2013. Daarin staat dat NWO haar primaire taak, het selecteren van excellente onderzoekers en onderzoeksvoorstellen, ‘uitstekend en onomstreden uitvoert.