Proefveld met soja in Noord-Nederland
Bij sojateelt denk je niet gelijk aan Nederland, maar dit jaar hebben zo’n 35 Nederlandse akkerbouwers een areaal met soja ingezaaid. Ze maakten deel uit van een praktijknetwerk van boeren die de sojateelt op eigen bodem uittesten onder begeleiding van het Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (PPO) van Wageningen UR. Ter ondersteuning doet PPO samen met coöperatie Agrifirm proeven met verschillende sojarassen en bemesting.
De teelt is niet bedoeld om Nederland zelfvoorzienend te maken op het gebied van veevoer, vertelt Ruud Timmer van PPO. ‘We kunnen best een aardige productie halen in Nederland en de kwaliteit is goed, maar we kunnen niet concurreren tegen de bulkproductie uit Latijns-Amerika.’ Timmer ziet wel kansen om de groeiende markt voor gmo-vrije soja in Europa te bedienen. ’Meer dan 80 procent van de soja in de wereld is gmo, wij gaan voor de niche. Er zijn twee ontwikkelingen. Biologische veehouders verbouwen zelf soja om er zeker van te zijn dat ze gmo-vrij veevoer hebben. En Nederlandse akkerbouwers gaan soja verbouwen voor menselijke consumptie. Denk daarbij aan sojadrankjes, tofu en vleesvervangers.’
Vooralsnog loont de verbouw van soja in Nederland nog niet voor iedereen. ‘We zitten nu op een opbrengst van 3 ton per ha bij een wereldmarktprijs van zo’n 400 euro per ton soja. Als we soja kunnen leveren voor gmo-vrije voeding, loopt de prijs op naar zo’n 550 euro per ton. Dan moeten we de opbrengst nog zien te verhogen naar 3,5 a 4 ton per hectare, en dan loont het.’ Daarom doen PPO en Agrifirm al vier jaar rassenproeven met soja op verschillende bodems.
Daarbij moet de sojateelt passen in het bouwplan van de akkerbouwer en dat is nog best even puzzelen, zegt Timmer. ‘We weten dat soja gevoelig is voor Sclerotinia, een bepaalde schimmelziekte die ook in aardappel en peen kan voorkomen, maar niet in graan. Je moet graan dus niet vervangen door soja in je bouwplan, want dan neemt de ziektedruk toe.’ Ook over de gevoeligheid van soja voor bepaalde aaltjessoorten moet nog meer duidelijk worden. Verder vergt de onkruidbestrijding in soja aandacht en spelen de praktijkonderzoekers met de datum van zaaien en oogsten. ‘We zoeken naar rassen met een hoge opbrengst die half september rijp zijn.’
Afgelopen seizoen werd 100 hectare met soja bebouwd in Nederland. Ter vergelijking: de Nederlandse diervoederindustrie gebruikte vorig jaar 700 duizend ton soja, waarvoor 780.000 hectare nodig is in landen als Brazilië, becijferde het LEI deze week.