Iedereen die ooit wat van de literair begaafde bestuursvoorzitter gelezen heeft weet het: bij Louise Fresco gaat het nooit om klein bier. Haar wereld is die van de grootse vergezichten: het verleden van de wereld, de toekomst van de mensheid. Dat is het speelveld waarin zij, en nu dus ook Wageningen UR, zich bevindt. In haar eerste toespraak voor de organisatie liet ze op een inspirerende manier zien hoe die manier van denken richting kan geven aan het onderzoek en onderwijs in Wageningen.
Revolutie
Want we bevinden ons midden een revolutie, betoogde Fresco. De derde in de geschiedenis van de mensheid om precies te zijn. Eerst was er de landbouwrevolutie, vervolgens kwam de opkomst van fossiele brandstoffen en als derde is er nu de informatierevolutie die net als haar twee voorgangers zorgt voor een onomkeerbare wending in de wereldgeschiedenis.
Een van de ongewenste gevolgen daarvan is een groeiende kloof tussen wetenschap en publiek, stelt Fresco. Internet doet volgens haar een cultuur ontstaan van vooroordeel, bijgeloof en verwarring. De wetenschap is maar één van de spelers in die kakafonie van feiten en meningen waarin iedereen naar hartenlust rondshopt om het eigen wereldbeeld samen te stellen. Daarom is er een nieuwe Verlichting nodig. Net als in de zeventiende eeuw, toen nieuwe denkers orde schiepen in een primitieve samenleving die in eerste instantie geen raad wist met de opkomst van de wetenschap.
Geen impact zonder vertrouwen
Maar wat betekent dat nu voor onderzoekers? Niet: u vraagt wij draaien. Want de consument heeft zeker niet altijd gelijk, vindt Fresco. Van de andere kant moeten wetenschappers ook niet drammerig hun zin willen doorvoeren. Wetenschap heeft immers geen impact zonder vertrouwen van het publiek. En dat vertrouwen moet je winnen door dialoog. Daarin moet je duidelijk maken wat de verschillende afwegingen zijn, en de consequenties van een keuze. Maar uiteindelijk dienen er ook knopen doorgehakt te worden, stelt Fresco, want er komt geen oplossing voort uit besluiteloosheid.
De huidige structuren voldoen daarbij niet altijd, constateert ze. De veelgeroemde ‘gouden driehoek’ van overheid, wetenschap en bedrijfsleven begint volgens haar af te brokkelen. Het model biedt volgens Fresco te weinig aanknopingspunten met de samenleving, wat terug te vinden is in de reputatie van de organisatie, die soms te wensen overlaat. De dialoog met het publiek moet daarom in dat model verwerkt worden, zo vindt ze.
Lees alsjeblieft
Ook voor studenten had de nieuwe bestuursvoorzitter een boodschap. ‘Lees, lees, lees alsjeblieft’. Niet alleen over je eigen wereld, maar ook over samenlevingen op andere plekken en van andere tijden. Alleen zo krijg je een goed beeld van de uitdagingen waar de wereld voor staat, aldus Fresco. Daarnaast schetste ze een beeld van een organisatie die nog internationaler wordt en zich nog meer naar buiten richt. Een organisatie ‘waar het licht schijnt in alle kleuren’. Dat kan ook niet anders, stelde ze, want ‘wij gaan over de toekomst van de planeet, over het voeden van negen miljard mensen en de overgang naar een biobased economy. De wereld heeft onze kennis nodig’. En daarmee raakte ze duidelijk de juiste snaar bij het publiek dat de nieuwe baas van Wageningen UR overlaadde met een donderend applaus.
Na de toespraak van Louise Fresco volgde er een muzikaal intermezzo door het huisorkest Sound of Science. Daarna waren er nog enkele reacties van vier studenten en medewerkers van Wageningen op het verhaal van Fresco, waarna Kropff het academisch jaar voor geopend kon verklaren.