Dat blijkt uit de jongste bosinventarisatie van Alterra. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken bracht Alterra de staat van ons bos minutieus in kaart. Een team van vijf mensen is een jaar bezig geweest om op bijna 3200 plekken meer dan 85.000 bomen op te meten. Het is sinds eind jaren dertig van de vorige eeuw de zesde keer dat een dergelijke operatie is uitgevoerd.
De biomassa is sinds de vorige inventarisatie tien jaar geleden met zestien procent (32 kuub hout per hectare) toegenomen. Dat is het resultaat van natuurlijke groei en relatief weinig kap. Jaarlijks wordt ongeveer 1,3 miljoen kuub hout geveld. Maar dat is slechts iets meer dan de helft van wat er elk jaar bijgroeit aan hout. In ruim 40 procent van het bos is de afgelopen tien jaar helemaal niet gekapt.
Er is cijfermatig gezien dus ruimte voor meer kap, zegt Mart-Jan Schelhaas die namens Alterra bij het project is betrokken. ‘Er wordt niet minder gekapt dan vroeger, maar het potentieel is toegenomen. Ik zeg ook niet dat er te weinig wordt gekapt. Het is geen kwestie van goed of fout. Wij signaleren trends, het is aan de beheerders en de politiek om te zeggen wat ze daar mee doen. Zij moeten zich realiseren wat de consequenties zijn van beleid of het ontbreken daaraan.’
Op dit moment ontwikkelt zich een bos dat in de toekomst niet aan de vraag naar hout kan voldoen
Mart-Jan Schelhaas
Een van de trends is de verschuiving van naaldbomen naar loofbomen. Nu is de verhouding nog 50/50, maar het aandeel naaldbos is de afgelopen tien jaar met vijf procent afgenomen. Dat komt doordat er meer naaldhout word gekapt dan loofhout en er meer loofhout bij groeit dan naaldhout. Schelhaas: ‘De industrie vraagt vooral naaldhout. Maar op dit moment ontwikkelt zich een bos dat in de toekomst niet aan de vraag naar hout kan voldoen. Op een gegeven moment ben je dan door je voorraad naaldhout heen.’
De inventarisatie leverde een schat aan gegevens op. De Nederlandse bossen worden bijvoorbeeld steeds ouder. Naaldbos is gemiddeld 67 jaar oud, loofbos 58 jaar. Het zal niemand verbazen dat Gelderland het bosrijkst is (102.000 ha), gevolgd door Brabant (76.000 en Overijssel (38.000). Zeeland telt met 3700 ha het minste bos, liefst vier keer zo weinig als Flevoland. Grove dennen (30 procent) en Inlandse Eik (17) maken samen de helft uit van alle bomen.
Een kwart van de bossen is in beheer bij Staatsbosbeheer, terwijl Natuurmonumenten acht procent bezit. Particulieren (18 procent) bezitten meer bos dan gemeenten (14) en natuurbeschermingsorganisaties (12). In totaal telt ons land 373.480 ha bos. Dat is iets meer dan tien jaar geleden. Bos beslaat elf procent van alle grond in Nederland.