Het is niet logisch om waterschappen en provincies samen te voegen, vindt Van Lanen. ‘Voor het waterbeheer kun je het beste de natuurlijke grenzen van een stroomgebied volgen. Die vallen niet samen met de provinciegrenzen.’
Wat is eigenlijk de meerwaarde van waterschappen?
‘Er zit heel veel kennis over hoe je het water het beste kunt beheren en verdelen. Met behulp van sluizen en dergelijke stuur je het waterpeil in de rivieren en het IJsselmeer. Op landelijk niveau gebeurt dat door Rijkswaterstaat. Daar moeten de waterschappen op aansluiten, zodat de gebruikers voldoende water ter beschikking hebben. Door de jarenlange ervaring is die afstemming heel goed. De waterschappen opereren in een netwerk van landbouwers, natuurbeheerders en gemeenten die allemaal hun wensen hebben. Ze zijn dus goed geïnformeerd. Er lopen dagelijks tientallen mensen in het veld die sluisjes beheren en dergelijke – het fine tunen van het waterbeheer. Die aanpak is uniek in de wereld.’
Kun je de waterschappen niet opschalen, Nederland is toch één grote delta?
‘De laatste twintig jaar zijn al veel waterschappen samengevoegd. Vroeger had je er misschien wel honderd. Ze beheerden alleen het oppervlaktewater, met name voor de landbouw. Ze zijn sindsdien gefuseerd in het kader van het integraal waterbeheer om hun bredere taak te kunnen vervullen. Nu zijn er nog 23. Ik weet niet waar de fusiegrens ligt. Ik zou heel goed nagaan waar de gebruikers van het water op zitten te wachten, want de dialoog met de gebruikers is een sterk punt van de waterschappen.’
Maar wat levert het dan op?
‘Het waterstelsel is een fragiel systeem, dat zie je nu bijvoorbeeld in Engeland met ernstige wateroverlast in de zomer. Er wordt in Nederland nauwelijks geklaagd over het water, omdat we zelden worden geconfronteerd met een ernstig watertekort of wateroverschot. De beschikbaarheid van water is grotendeels maakbaar in Nederland en dat is mede te danken aan de waterschappen.’