De videofilm Critical Transitions, zoals de productie officieel heet, beleefde afgelopen weekeinde zijn Nederlandse première in Wageningen. Waar ook anders. De film (te zien op http://www.sparcs-center.org/movie.html) is een coproductie van Scheffer en de Noorse videokunstenares Tone Bjordam. Hoogleraar en multitalent Scheffer componeerde de muziek bij de beelden.
Point of no Return
Scheffer zocht zelf contact met de kunstenares wiens werk hij in een museum had gezien. Dat liep nog niet eens zo vlotjes. ‘Aanvankelijk dacht ze dat ik een soort stalker was’, vertelde hij vrijdagavond bij de première in het voormalige gebouw van Entomologie aan Kortenoord. De film werd hier vertoond als omlijsting van de expositie Point of no Return van het Platform Beroepskunstenaars Wageningen.
Kleurexplosies Het contact liep uit op een samenwerking waarvan Critical Transitions het eerste product is. De videofilm verbeelt op kunstzinnige manier de kern van de kantelpuntentheorie: de langzame en veelal onmerkbare omslag van complexe systemen van de ene in de andere stabiele toestand. Bjordam doet dat met kleurpatronen, wat een intrigerend schouwspel oplevert van kleurexplosies. Ballet De techniek die de Noorse daarbij toepast is even simpel als ingenieus. De explosies die de toeschouwer ziet, zijn druppels gekleurde inkt die in een bak water vallen. Maar dan op zijn kop gefilmd. In het tweede van de drie delen van tien minuten waaruit de film bestaat, beweegt het water als in een draaikolk. Het resultaat is een betoverend kleurballet, waar Scheffer achteraf de muziek bij componeerde. Somber De kleursymfonie ontspoort telkens in een onheilspellende en donkere brij van zwart en grijstinten. Scheffer is verbaasd als hem een wel erg somber wereldbeeld wordt verweten. ‘Ik ben helemaal geen somber mens. Integendeel. Het is wel grappig: bij de première van de film op een congres in Portland in Amerika kreeg ik dezelfde reacties. De kunstenares was ook helemaal verbaasd daarover.’ De film verschijnt binnenkort op dvd, maar is ook gratis te zien op de site van Sparcs (zie hiervoor) en die van Bjordam (http://www.tonebjordam.com/index.html). Scheffer en Bjordam werken intussen aan een volgende coproductie.