De Nijmeegse staatsrechtdeskundige windt zich op over de plannen om de langstudeermaatregel met een spoedwet alsnog ongedaan te maken. ‘Het is schandalig dat je eerst zo’n wet tot stand brengt en dan in de aanloop naar de verkiezingen gaat roepen: die wet moet worden ingetrokken. En dan gaan ze ook nog proberen om dat voor 1 september te doen!’ In theorie kan het, erkent hij. ‘Desnoods in één dag. Maar dan heb je de medewerking nodig van de Eerste Kamer, de Tweede Kamer én de regering. Het parlement en de senaat moeten ermee instemmen en de regering moet de wet bekrachtigen. Normaal gebeurt dat alleen als er een foutje in de wet staat dat snel gerepareerd moet worden.’ Deze gang van zaken leidt tot slordige wetgeving, vindt hij. ‘Normaal duurt het een jaar of twee voordat een wet wordt aangenomen. Het wordt nu een gelegenheidswet.’ Bovend’Eert denkt ook niet dat het de partijen gaat lukken. ‘Het is een politiek gebaar. Zijlstra heeft al gezegd dat hij het niet gaat doen, dus op 1 september is die spoedwet nog niet van kracht.’ Ook hoogleraar Paul Zoontjens van de Universiteit van Tilburg vermoedt dat het moeilijk zal worden om de spoedwet er doorheen te krijgen. Het hangt af van de politieke wil of het gaat lukken, aldus Zoontjens. ‘Kunnen de partijen in zo’n korte tijd een wetsvoorstel maken? En waar halen ze de dekking vandaan? Daar hebben ze allemaal andere ideeën over.’
Warme voorstander
Het CDA was warm voorstander van de langstudeerboete. Ineens wil de partij ook van de boete af. Waarom eigenlijk? ‘De langstudeerboete kwam inderdaad uit de koker van het CDA,’ zegt Sander de Rouwe, onderwijswoordvoerder en nummer drie op de kieslijst van de christendemocraten. ‘Wij waren tegen het afschaffen van de basisbeurs, maar wilden wel het studierendement verbeteren en de onderwijsinvesteringen verhogen. Het was destijds het compromis met de VVD en de PVV.’ Het CDA ziet echter dat er geen draagvlak meer is voor de maatregel en dat-ie polariserend werkt. ‘Er is geen steun meer voor in het parlement, en onder studenten is die er nooit geweest. Daarom heeft Sybrand Buma gezegd: dan moet hij van tafel. ‘Partijen zijn natuurlijk vrij om in een nieuwe periode af te wijken van hun standpunten.’ De onderwijswoordvoerder kan nog niet precies zeggen waar het CDA de miljoenen vandaan gaat halen om de langstudeerboete te compenseren. ‘Dat geld zal ergens anders vandaan moeten komen. Het Centraal Plan Bureau rekent momenteel ons verkiezingsprogramma door en de resultaten daarvan worden pas eind volgende week bekend. Het zal inderdaad neerkomen op een investering in onderwijs.’ Volgens De Rouwe gaat het CDA zoeken naar manieren om huidige langstudeerders niet aan te slaan.