Dat heeft de rechter in Den Haag zojuist besloten. De drie studentenorganisaties ISO, LSVb en LKvV hadden een spervuur aan juridische argumenten op de langstudeerboete afgeschoten, maar de rechter heeft vrijwel geen van hun bezwaren gevolgd. De rechter mag niet op de stoel van de wetgever gaan zitten, stelt hij in de inleiding van het 22 pagina’s tellende vonnis. Daarom dient hij terughoudend te zijn met het bekritiseren van wetten. Deze langstudeermaatregel dient bovendien een gerechtvaardigd doel: het verhogen van het rendement van het onderwijs. Dat maakt het voor een rechtbank nog lastiger om in te grijpen. Het recht op onderwijs wordt volgens de rechter niet aangetast door de maatregel, want overheden mogen de toegang tot het onderwijs ‘reguleren’. Studenten hadden de maatregel bovendien kunnen zien aankomen.
Uitzondering
Alleen voor een specifieke groep deeltijdstudenten maakt de rechter een uitzondering. De staat heeft het gelijkheidsbeginsel geschonden door ongelijke gevallen (deeltijdstudenten) gelijk te behandelen (even snel studeren als voltijdstudenten). Als studenten zich vóór 1 februari 2011, toen de wet werd ingediend, hebben ingeschreven voor een deeltijdopleiding die langer duurt dan een voltijdopleiding, dan mag de staatssecretaris hen niet zomaar hetzelfde behandelen als studenten van de voltijdvariant. Zijlstra beweerde altijd dat er een vluchtroute zou ontstaan als hij deeltijders zou uitzonderen van de maatregel. Maar die vlieger gaat volgens de rechter niet op, omdat studenten zich niet meer bij deze groep deeltijders kan aansluiten. Dat deeltijdopleidingen formeel niet bestaan, zoals de landsadvocaat had betoogd, verwerpt de rechter ook: ‘Wij gaan uit van de maatschappelijke werkelijkheid en niet van de administratieve afhandeling.’ Het zou maar om een kleine groep studenten gaan, had de landsadvocaat nog aangevoerd, maar ook dat argument schuift de rechtbank terzijde. Hoeveel mensen het betreft, doet er niet toe voor de rechtvaardigheid van de maatregel.
Teleurgesteld
De studentenorganisaties ISO, LSVb en LKvV reageren teleurgesteld, omdat de meeste studenten dus werkelijk ruim drieduizend euro extra collegegeld moeten betalen als ze meer dan een jaar zijn uitgelopen in hun bachelor- of masteropleiding. Ze zijn alleen blij dat ze voor een kleine groep deeltijders een overwinning konden boeken.