Sinds 1 januari 2012 riskeren studenten forse boetes als ze nog bij hun ouders wonen, maar zich bij de gemeente op een ander adres inschrijven. Studenten die betrapt worden moeten niet alleen het bedrag terugbetalen dat ze te veel hebben gekregen, maar ook nog eens de helft daarvan als boete. Een student die één jaar fraudeert krijgt ongeveer tweeduizend euro te veel. Wordt hij betrapt, dan moet hij dus drieduizend euro terugbetalen aan DUO.
Wie opnieuw in de fout gaat, moet dubbel terugbetalen, verliest het recht op studiefinanciering en riskeert strafrechtelijke vervolging.
DUO doet samen met gemeenten onderzoek naar fraude met de uitwonendenbeurs. Ambtenaren voeren controles uit op basis van een ‘risicoprofiel’. Het gaat om studenten die opvallend dicht bij hun ouders wonen, of juist ver van hun onderwijsinstelling terwijl hun ouders dichterbij wonen. Als blijkt dat een student niet woont op het adres dat hij aan de gemeente heeft doorgegeven, wordt DUO ingeseind.
Hoeveel huisbezoeken er in de eerste twee maanden van 2012 werden uitgevoerd, kan een woordvoerder van DUO niet zeggen. Bovendien ontvangt een verdachte student vaak meerdere bezoeken voor er een boete op de mat valt. Maar de controles blijken in ieder geval niet voor niets, aldus DUO.
Studenten die een boete krijgen kunnen die beslissing overigens aanvechten. Vorige week kreeg een studente nog gelijk van de rechter. Het rapport van het huisbezoek vertoonde volgens de rechter allerlei gebreken, waardoor niet zeker was dat ze inderdaad gefraudeerd had.
De fraude met de uitwonendenbeurs kost de overheid naar schatting veertig tot 55 miljoen euro per jaar. In 2013 moeten vierduizend adrescontroles per jaar worden uitgevoerd.