Vici-beurs voor verhulde schimmels

‘Ik ben superblij,’ reageert fytopatholoog Thomma op zijn uitverkiezing. ‘Zo’n prijs stelt me in staat met dit onderzoek een significante stap te zetten en we kunnen nu meteen aan de bak.’ Het wordt ieder jaar moeilijker een Vici te bemachtigen. Dit jaar honoreerde NWO nog maar 31 van de 236 wetenschappers. In 2003 werd nog twintig procent van de voorstellen gekozen. Het gehonoreerde project van Thomma borduurt voort op een ontdekking uit 2010. Hij bewees toen dat een schimmel die tomatenplanten besmet, zijn celwanden bekleedt met bepaalde eiwitten. Deze celwand bestaat uit chitine, een stof die bij planten niet voorkomt. Normaal is het daarom een aanvalssignaal voor het immuunsysteem van de tomatenplanten, maar dankzij de ‘eiwitbekleding’ is de chitine onzichtbaar en lukt het de schimmel toch zijn gastheer te infecteren. Inmiddels weet Thomma dat dit geen uniek mechanisme betreft, maar bij vele schimmels voorkomt. Ook bij schimmels die mens en dier ziek maken. Het project onderzoekt welke rol het eiwit speelt bij andere duo’s van ziekmakende schimmel en gastheer. Verder is Thomma benieuwd of je schimmelziektes via deze weg kunt bestrijden. Het project moet dus bij uitstek een samenwerking worden met andere disciplines, zoals de medische mycologie. ‘Het is bovendien mijn verwachting,’ vervolgt Thomma. ‘dat dit nog maar het topje van de ijsberg is.’ Sommige schimmels blijken van het eiwit wel tien homologen, oftewel broertjes, te bezitten. Het is onlogisch dat die allemaal chitine moeten verbergen. Hij denkt daarom dat elke variant een ander ‘moleculair motief’ bedekt die de schimmel kan verraden. En misschien is het nog ingewikkelder zegt Thomma geestdriftig: ‘De schimmel moet zich ook verdedigen tegen ziekteverwekkers, misschien maakt hij zichzelf ook onzichtbaar zodat vijanden hem niet kunnen vinden.’ Dankzij de Vici-subsidie denkt hij de komende jaren hier veel meer over te weten te komen.