‘Het voedingspatroon van ouderen vereist speciale aandacht omdat door ouderdom spiermassa en botdichtheid afnemen. Dat effect wordt groter als iemand onvoldoende eiwitten inneemt.’ Foto Shutterstock Pol Grootswagers, universitair docent Voeding en Veroudering, ontwikkelde met zijn team een hulpmiddel om ouderen te betrekken bij de eiwittransitie. ‘De Alpha-tool helpt om maaltijden te maken die compleet zijn qua aminozuursamenstelling. Zo borgen we de kwaliteit van plantaardige maaltijden.’
De tool toont per ingrediënt hoeveel van elk essentieel aminozuur je binnenkrijgt met het eten van die specifieke maaltijd en geeft in een percentage weer of je daarmee voldoet aan de eiwitbehoefte. ‘Zo kun je snel zien waar er tekorten zijn en waar je eventueel nog eiwitbronnen kunt aanvullen’, licht Grootswagers toe.
Spiermassa
‘Het voedingspatroon van ouderen vereist speciale aandacht omdat door ouderdom spiermassa en botdichtheid afnemen. Dat effect wordt groter als iemand onvoldoende eiwitten inneemt’, aldus Grootswagers. ‘Een plantaardig dieet brengt verder twee aandachtspunten met zich mee: het aminozuurprofiel van plantaardige eiwitten is vaak minder compleet dan dat van dierlijke eiwitten en plantaardige eiwitten worden minder goed opgenomen. Om ouderen op een gezonde manier plantaardig te laten eten, moet je met al deze factoren rekening houden.’
(Tekst gaat verder onder de afbeelding.)
‘Sommige voedingsexperts vinden dat we ouderen vanwege deze risico’s voornamelijk dierlijke eiwitten moeten laten eten, maar gezien de milieu-impact van dierlijke eiwitproductie is dat niet te rechtvaardigen. Iedereen moet meedoen met de eiwittransitie. Juist ook ouderen, want door vergrijzing wordt die bevolkingsgroep steeds groter. Het is belangrijk dat we plantaardige maaltijden kunnen samenstellen die voldoen aan de eiwitbehoefte en compleet zijn qua aminozuurprofiel.’
Minder is ook meer
Hoewel ouderen de doelgroep zijn van de tool, zijn diëtisten, onderzoekers en bijvoorbeeld chef-koks de gebruikers. ‘Deze mensen hadden tot dusver geen toegang tot data over verteerbaarheid en aminozuursamenstelling, terwijl je die wel nodig hebt om goede maaltijdcombinaties te maken. Nu consumenten steeds meer plantaardig eten, is deze kennis relevant.’
De Alpha-tool gebruikt data uit de voedingswaardetabel NEVO en de richtlijnen voor eiwitbehoefte van de wereldvoedselorganisatie FAO. Een gebruiker kan alle ingrediënten van zijn recept, inclusief bijbehorende hoeveelheden, invullen. ‘Dan start het puzzelen: bijvoorbeeld iets meer noten, zaden of peulvruchten erbij om tot 100 procent te komen. De tool werkt ook de andere kant op: als blijkt dat de maaltijd voor meer dan 100 procent voldoet aan de aminozuurbehoefte, kun je stapsgewijs ingrediënten weglaten. Minder consumeren is ook een duurzame keuze.’
Culinair verantwoord
Uiteindelijk kan de Alpha-tool met behulp van AI ook aanbevelingen gaan doen. ‘Dat deel is nog in ontwikkeling. We moeten het algoritme nog leren wat logische, culinair verantwoorde combinaties zijn. Nu maakt het algoritme nog aanbevelingen die de eiwitkwaliteit perfect maakt, maar die culinair gezien niet zinnig zijn.’
De Alpha-tool is onlangs gebruikt in een wetenschappelijk onderzoek om ziekenhuismaaltijden door te rekenen en wordt nu getest door onderzoeksdiëtisten van de afdeling Humane Voeding en Gezondheid en door diëtisten die werken met kwetsbare ouderen en maaltijdontwikkelaars in ziekenhuizen.
Wil je de tool zelf ook eens inzien of uittesten met je eigen maaltijden? Dat kan – in ruil voor gebruikersfeedback – door dit formulier in te vullen.
