De oorgier. Foto Sumeet Moghe/Wikimedia Commons Met haar project Love the Ugly wil ze dat rechtzetten. Op Resource-online schrijft ze regelmatig een mooi verhaal over een lelijk dier.
Tekst Francisca Virtuoso
Oorgier (Tornos tracheliotos)
De grootste (en mogelijk) lelijkste Afrikaanse gier kan een spanwijdte van wel drie meter halen. Met zijn authentieke strategie als aaseter, zijn gewoonten voor persoonlijke hygiëne en zijn geweldige kunde als ouder, is de oorgier een behoorlijk fascinerend dier.
Straatschoffies
Het gerucht gaat dat oorgieren het leven van andere gieren mogelijk maken. Met hun extreem krachtige snavels kunnen ze karkassen openen die voor de meeste andere roofvogels ontoegankelijk zijn. Ze behoren tot de agressiefste vogelsoorten en hebben het imago van een pestkop. Ze domineren over andere gieren. In de buurt van een karkas zijn ze vaak meer bezig andere gieren en jakhalzen met grommen en grauwen te verjagen dan dat ze daadwerkelijk eten. Andere aaseters doen een stapje opzij, totdat deze grote vogel is uitgegeten.
Op andere momenten doen oorgieren zelf een stapje opzij, totdat andere aaseters klaar zijn met hun deel van het karkas. Daarna eten ze wat over is, genieten van de taaie pezen, gewrichten en botten, die de anderen niet kunnen verteren. De oorgier kan door zijn bijzonder sterke snavel deze lekkernijen wel eten. Zijn maagzuur is bovendien zo sterk dat botten erin oplossen, terwijl het de vogel daarnaast vrijwaart van ziekteverwekkers en schadelijke bacteriën.
Oorgieren zijn hongerige beesten; of ze nu als eerste eten of als laatste, per maal eten ze tot wel anderhalve kilo. De meeste gieren eten louter aas, wat wil zeggen dat ze alleen vlees eten van dode dieren. Oorgieren echter vullen dit menu aan met dieren die ze zelf doden, zoals flamingo’s, hazen, reptielen of vissen.
Opruimploeg: liever hygiënisch dan knap
Het is een misverstand dat gieren vies zijn, omdat hun menu uit dode dieren bestaat. Verre van dat! Ik zou zeggen dat gieren, op zijn minst op drie manieren, extreem hygiënisch zijn.
Ten eerste hun uiterlijk: ja, er is een reden voor hun lelijke kale kop! Als gieren eten, moeten ze hun kop in karkassen stoppen die al een aantal uren dood zijn. Rotte stukjes vlees die in veren achterblijven, zouden schadelijke bacteriën kunnen overbrengen en ziektes veroorzaken. Een kale kop is veel makkelijker schoon te maken na een rommelige maaltijd. De ‘oren’ waar ze hun naam aan ontlenen, zorgen ervoor dat stukjes vlees of bloed niet in het oor terechtkomen.
Ten tweede houden oorgieren van badderen en ze hangen vaak rond bij open water. Sterker nog, alleen daar vind je deze solitaire dieren in groepsverband. Een kop zonder veren wordt makkelijker nat en laat de zon makkelijker toe. Om hun kale kop te drogen, steken deze gieren hun nek uit. De schoonmaakroutine wordt vervolgens afgesloten met een zonnebad.
Ten slotte zijn gieren de schoonmaakploeg van de natuur. Door dode en ontbindende dieren op te eten, zorgen gieren en andere aaseters ervoor dat er geen rottend vlees achterblijft dat ziektes kan verspreiden. Honderd gieren kunnen een groot karkas in een paar minuten opruimen! Ze houden niet alleen zichzelf schoon, maar ook de natuur.
De kunst van het ouderschap
Oorgieren zijn geweldige ouders! Deze vogels zijn monogaam en gaan levenslange partnerschappen aan. Ze beginnen hun gezin door samen een enorm nest te maken van twijgen en stokken. Dit nest kan wel twee meter breed zijn. Ze zorgen ervoor dit zo ver mogelijk van andere gieren te bouwen. Dit doen ze door toppen van doornige bomen uit te zoeken in een verder open landschap. Dan legt het vrouwtje één ei. Vervolgens broeden beide ouders gedurende acht weken, tot het ei klaar is om uit te komen.
Als het jong geboren is, werken beide ouders hard om voor hun kuiken te zorgen. Twee maanden lang zijn ze afwisselend, maar constant in de buurt van het nest. Ze beschermen het nest tegen andere roofvogels en brengen voedsel naar hun kuiken. Sommige wetenschappers hebben gezien dat ze schaduw maken door hun vleugels als een parasol boven het jong uit te spreiden. Is dat niet indrukwekkend?
Francisca Virtuoso is PhD’er in Wildlife Ecology and Conservation. De volgende Love the Ugly gaat over de worm, door velen beschouwd als afzichtelijk en lelijk, maar een ongewervelde waar het leven op aarde niet zonder kan. Is er een lelijk dier dat jij in de spotlichten wilt zetten? Stuur een bericht naar @love_the_ugly.
