Foto: Shutterstock Mieren en termieten brengen veel schade toe aan gebouwen, vooral in de tropen. Die beestjes kun je bestrijden met insecticiden, maar je kunt ook insect-werende verf op gebouwen strijken. Aurélie Féat promoveerde op bio-coatings tegen insectenplagen.
Insecten, met name mieren en termieten, brengen jaarlijks tussen de 2 en 40 miljard dollar aan schade toe aan gebouwen, schat Féat. Termieten zijn het ergste, met name in Afrika en Azië. Die kun je bestrijden met insecticiden, maar verffabrikant AkzoNobel zocht naar een minder schadelijk alternatief: een verf waar de insecten vanaf glijden. Zo kwam Féat terecht bij Jasper van der Gucht, hoogleraar Physical Chemistry and Soft Matter.
Vloeistof
‘Biologen in Cambridge weten hoe insecten tegen gebouwen oplopen’, zegt Van der Gucht. ‘Ze scheiden een vloeistof af die fungeert als lijm, zodat ze zich kunnen vastplakken, of ze gebruiken hun klauwtjes om zich vast te grijpen.’ Féat ging daarom bij AkzoNobel allerlei soorten verf maken en testen of mieren er op konden lopen.
Pigmentdeeltjes
De meest geschikte, waar alle mieren vanaf glipten, bleek een slechte verf te zijn. ‘Verf is een complex mengsel van pigmenten, polymeren en binders’, doceert Van der Gucht. ‘Als je een slechte verf maakt, dan steken er nog pigmentdeeltjes uit het verfoppervlak. Die deeltjes blijven aan de pootjes van de mieren plakken. Daarna werkt de lijmvloeistof niet meer en vallen ze er af.’ Een mooie goedkope oplossing, concludeert de hoogleraar: een slecht gemengde verf weert insecten.
Poriën
Een andere succesvolle verf was een verf met grote deeltjes. ‘Door die grote deeltjes wordt het oppervlak ruw en ontstaan poriën in het verfoppervlak. We denken dat de plakvloeistof van de mieren wordt geabsorbeerd in deze poriën en dat ze daarom van de muur vallen.’ Een beetje kalk in de verf werkt al goed, ontdekte Féat.
Sleutelen
Wat gaat AkzoNobel, de werkgever van Féat, met de resultaten doen? ‘Geen idee’, zegt Van der Gucht. ‘Blijkbaar vinden ze dit commercieel interessant, ik vermoed vooral in ontwikkelingslanden.’ Voordat de insect-werende verf op de markt komt, zijn we een aantal jaren verder, want de verffabrikant moet dan sleutelen aan meerdere verfeigenschappen, denkt de hoogleraar. Waarschijnlijk duurt die ontwikkeling langer dan het promotietraject van Féat, want ze rondde haar PhD-onderzoek in slechts 2,5 jaar af.