Volgens de rechtbank zijn de door de minister van LNV afgegeven vergunningen in strijd met het voorzorgsbeginsel uit de natuurwetgeving. Foto Shutterstock Na een lange juridische voorgeschiedenis bepaalde de rechtbank begin december dat de vergunningen voor spieringvisserij in de Waddenzee ten onrechte zijn afgegeven. Juridisch gezien bestaat er namelijk te weinig zekerheid over de effecten op het voedselaanbod voor visetende vogels en roofvis.
In het IJsselmeer is het al sinds 2013 verboden om op spiering te vissen. In de Waddenzee mocht het op een aantal plekken nog wel. De rechterlijke uitspraak maakt daar nu een einde aan. De uitspraak volgt op een bezwaar van Vogelbescherming Nederland, die stelde dat de door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) verleende vergunningen strijdig zijn met het voorzorgsprincipe uit de natuurwetgeving. Het zou onvoldoende vaststaan dat de spieringvisserij niet nadelig is voor het voedselaanbod voor visetende vogelsoorten zoals kleine en middelste zaagbek, visdief en zwarte stern.
Vraagtekens
Eerder schreef Wageningen Marine Research een rapport voor het ministerie van LNV over de vraag in hoeverre ecologische risicoanalyses (ERA) bruikbaar zijn als afwegingskader voor spieringvisserij. Joep de Leeuw is een van de auteurs. Hij beaamt dat het precieze effect van die visserij met vraagtekens is omgeven. ‘Over spiering weten we een paar dingen heel zeker, waaronder dat het een ongelooflijk belangrijke voedselbron is voor zowel visetende vogels als voor roofvissen, zoals de snoekbaars. Maar wat de visserij precies betekent voor de spieringstand, en daarmee deze voedselbron, is niet met zekerheid vast te stellen.’
Volgens de onderzoeker zijn er wel aanwijzingen dat spieringvisserij leidt tot een verminderd voedselaanbod voor vogels en roofvissen – met name in het voorjaar, als het voedselaanbod toch al schaars is. Maar het is onduidelijk in welke mate, vooral in de rest van het jaar.
Populatiedynamiek
Die onduidelijkheid heeft te maken met de levenscyclus van de vis, legt hij uit. Spiering plant zich razendsnel voort; binnen een half jaar is de vis geslachtsrijp. Als alle omstandigheden gunstig zijn, kan de populatie snel toenemen. Ook grote afnames zijn regelmatig te zien. De sterke schommelingen in de spieringstand kunnen diverse oorzaken hebben. ‘Bij een populatie met zo’n hoge dynamiek is de precieze impact van visserij heel lastig te isoleren en te kwantificeren. Dat krijg je wetenschappelijk amper dichtgetimmerd’, aldus De Leeuw.
Symbolische impact
De Nederlandse spieringvisserij is geen grote sector: de vergunningen die nu zijn ingetrokken, betreffen vier vissers. Toch is deze rechterlijke beslissing niet onbeduidend, stelt Marloes Kraan, die vanuit Wageningen Economic Research alle visserijgemeenschappen in Nederland in kaart bracht. Daarbij constateerde ze dat de Nederlandse visserij zich zeer onzeker voelt over de toekomst. Dit vonnis zal dat gevoel niet minder maken. ‘De directe impact van deze rechterlijke beslissing is relatief klein, maar de symbolische impact en de contextuele impact groot’, aldus Kraan.
