‘Een zeker bestaan met gelijke kansen valt of staat met goed onderwijs’, leest de koning voor uit de Troonrede. Screenshot NOS-uitzending Het kabinet is demissionair, dus nieuw beleid werd er niet of nauwelijks aangekondigd in de troonrede die de koning vandaag uitsprak, ook niet voor het hoger onderwijs en onderzoek.
Het thema van deze troonrede was kansengelijkheid en bestaanszekerheid. ‘Niet elk kind krijgt dezelfde kansen op een goede toekomst en niet iedere inwoner van ons land voelt zich gehoord en gezien. Er is nog altijd discriminatie en racistische uitsluiting in de samenleving’, las de koning voor. ‘Een zeker bestaan met gelijke kansen valt of staat met goed onderwijs.’
Onderwijs en jongeren
Taal en rekenen krijgen meer aandacht, er komt meer waardering voor het middelbaar beroepsonderwijs en de basisbeurs is terug, aldus Willem-Alexander. ‘Het kabinet ondersteunt jonge onderzoekers en docenten en stimuleert zowel praktijkgericht als wetenschappelijk onderzoek aan hogescholen en universiteiten.’
De psychische gezondheid van jongeren kwam eveneens ter sprake. ‘We zien dat jongeren steeds vaker kampen met mentale problemen, zoals somberheid en eenzaamheid’, aldus de koning. ‘Samen met jongeren werkt het kabinet daarom aan oplossingen om hiermee om te kunnen gaan. Bijvoorbeeld door het onderwerp beter bespreekbaar te maken en aandacht te hebben voor prestatiedruk op scholen en universiteiten.’
Democratie
Op het gebied van migratie en inburgering en de effecten daarvan op onze samenleving moeten belangrijke keuzes worden gemaakt, valt te lezen in de troonrede. ‘Bijvoorbeeld over werk- en studiemigratie’.
Gezien de val van het kabinet was de passage over democratie opvallend. ‘Democratie is veel meer dan je stem uitbrengen – het is een houding. Het is de bereidheid te luisteren, begrip op te brengen voor andere standpunten en een zorgvuldige afweging van belangen te maken.’
Tekst gaat verder onder het kader.
Demissionair kabinet
De vervroegde Tweede Kamerverkiezing vindt plaats op 22 november 2023. De politieke partijen leggen op dit moment de laatste hand aan hun partijprogramma’s, waarin ook onderwijs- en studentenonderwerpen een belangrijke rol spelen.
Reacties
De dag na de presentatie van de Miljoenennota reageerden studentenorganisaties en universiteiten over de nieuwe plannen van het demissionaire kabinet.
LSVb
Het kabinet is de studenten vergeten, meent de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). De aangekondigde armoedemaatregelen zouden hen nauwelijks helpen. De energietoeslag van 400 euro voor studenten vindt de LSVb ‘karig’ en de verhoging van de huurtoeslag gaat aan de meesten voorbij: ze komen daarvoor niet in aanmerking als ze jonger zijn dan 23 of in een onzelfstandige kamer wonen.
Bovendien eindigt volgend studiejaar de tijdelijke verhoging van de basisbeurs voor uitwonenden (164 euro per maand). LSVb-voorzitter Elisa Weehuizen vat het samen: ‘De basisbeurs wordt lager en de huren hoger. De uitkomst van die som is vrij simpel: we komen zo niet rond.’
ISO
Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) is bang dat de kansengelijkheid in het geding is. ISO-voorzitter Demi Janssen roept de politieke partijen op om het almaar stijgende collegegeld te maximeren en een renteplafond voor studieleningen te bepalen. ‘Zo krijgt Prinsjesdag toch nog een positieve draai voor studenten.’
Universiteiten
Universiteitenvereniging UNL constateert dat het demissionaire kabinet de extra investeringen in onderwijs, onderzoek en innovatie voortzet. Daarmee hebben de instellingen het afgelopen jaar ‘achterstallig onderhoud’ gepleegd en honderden extra medewerkers in vaste dienst genomen. ‘Maar om te zorgen dat universiteiten hun rol voor Nederland kunnen blijven spelen, moet er meer gebeuren. We hebben een beter onderwijsstelsel nodig met een stabielere bekostiging.’
Het voorstel van de VVD om de accijnsverhoging op diesel en benzine terug te draaien en dit uit de middelen voor het Nationaal Groeifonds te bekostigen, is de universiteiten in het verkeerde keelgat geschoten. ‘Het fonds is een essentieel onderdeel van de investeringen in onderzoek en innovatie en daarmee het verdienvermogen van Nederland. Juist om de bestaanszekerheid op lange termijn te kunnen garanderen, is het van belang om het in de huidige omvang te behouden.’
