Opeens een hand op je bil tijdens het dansen: tactisch oplossen of keihard aanpakken? Foto Med Mhamdi via Unspslash Om het studentenleven in sociaal en seksueel opzicht veiliger te maken, werd vorige week het Studentenpact gepresenteerd, een ‘actiegerichte aanpak van studenten voor positieve seksualiteit in het studentenleven’, volgens de subtitel. Naast positieve geluiden klinkt ook kritiek.
Het Studentenpact is een co-productie van regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld Mariëtte Hamer, een aantal studentenverenigingen en -organisaties, Amnesty’s initiatief Let’s Talk About Yes (LTAY) en gespecialiseerde instanties zoals stichting Gelijkspel. In ruim dertig pagina’s beschrijft het tips en actiepunten voor studentenorganisaties en hun leden, onderwijsinstellingen en gemeenten. Het is voor het eerst dat er zo’n landelijke richtlijn is, ook over wat er moet gebeuren na een incident en hoe meldprocedures beter kunnen.
Over de strekking van het Studentenpact is Eveline Nales van LTAY Wageningen wel te spreken. ‘Het Studentenpact sluit goed aan op de zes punten van ons eigen manifest. We zien het als een belangrijke toevoeging om seksueel geweld onder studenten tegen te gaan. Hopelijk helpt dit om ervoor te zorgen dat vragen om consent de normaalste zaak van de wereld wordt.’
‘Zonder consent geen vent? Het klinkt lekker, maar slaat nergens op’
Anneke Valk, universitair docent Biologie
Consent speelt inderdaad een belangrijke rol in rol het Studentenpact. Regeringscommissaris Hamer vatte het in interviews zelfs samen in de slogan ‘Geen echte vent zonder consent’. Die kreet viel niet bij iedereen goed. Zoals bij universitair docent Biologie en menstruatie-expert Anneke Valk. ‘Het klinkt lekker, maar slaat nergens op. Zonder consent geen vent? Zonder consent pleeg je een misdrijf! Zodra je iemand vernedert, mishandelt of verkracht, zit je fout – ook als vrouw, overigens. De binaire insteek van ‘een vent’ kan stigmatiserend werken en verwijdert ons mogelijk nog verder van elkaar. Hartstikke jammer. Want volgens mij zijn we juist zo toe aan gesprekken, openheid en begrip.’
Valk is vooral ook bezorgd over het signaal dat het pact geeft aan studenten. ‘Ik mis een heel stuk nuance. Focus nou niet zo eenzijdig op grenzen stellen en daders stoppen, maar besteed ook aandacht aan hoe het dan wél kan. Breng studenten bijvoorbeeld bij hoe je op een bijna vanzelfsprekende manier kunt aangeven wat je wel en niet fijn vindt. Ben je aan het dansen en ligt er opeens een hand op je bil? Verplaats die hand naar je rug. Of spreek je uit. Dat soort sociale en empathische vaardigheden verdienen veel meer aandacht, ook bij WUR.’
Sociaal geklungel
Valk constateert dat er een behoorlijke lompheid is geslopen in hoe mensen met elkaar omgaan. ‘Misschien door corona, misschien doordat daten grotendeels online verloopt – ik weet het niet. Maar het lijkt wel alsof we verleerd zijn om in elkaars fysieke nabijheid te zijn zonder dat meteen sprake hoeft te zijn van seks. Zeker voor mannen bestaat er amper meer ruimte om ‘gewoon’ intimiteit te ervaren. Het is óf bingo en met elkaar het bed in, óf keihard afgewezen worden. Daarmee zeg ik niet dat mannen tegenwoordig niets meer mogen, want dat is onzin. Maar ik zie wel een soort verharding. De speelsheid van als je vroeger iemand in de kroeg iemand wilde versieren, dat sociale geklungel, lijkt verdwenen. En dáár zou ik het heel graag meer over willen hebben. Ook in een Studentenpact.‘
Toepasselijke serie bij Studium Generale
Op 12, 19 en 26 september organiseert Studium Generale een serie bijeenkomsten die veel raakvlakken lijkt te hebben met (de dilemma’s van) het Studentenpact. Zo verkent de tweede avond ‘op een interactieve manier wat liefde en seks vandaag betekenen, in een tijd waarin zowel seksuele bevrijding als sociale veiligheid hoog op de agenda staan’, aldus SG. ‘Samen gaan we op zoek naar betere manieren om uitdrukking te geven aan en recht te doen aan onze uiteenlopende seksuele en romantische voorkeuren en verlangens.’
