Foto Shutterstock
De Saoedische universiteiten King Saud University (KSU) en King Abdulaziz University (KAU) verleiden topwetenschappers om voor fors geld de Saoedische universiteit als hoofdwerkgever te vermelden. Ook Wageningse hoogleraren zijn benaderd. Eentje van hen, Vincenzo Fogliano (Levensmiddelentechnologie), hapte toe. De raad van bestuur is een onderzoek gestart.
Het ‘kopen’ van zo’n zogeheten affiliatie (standplaats van de werkgever) is gunstig voor universiteiten. Een affiliatie levert aanzien op en verhoogt de plek op de jaarlijkse ranglijsten van universiteiten. Met dat ‘kopen’ is flink geld gemoeid. Wetenschappers krijgen er jaarlijks bij de King Saud University 70 duizend dollar voor betaald.
‘Reputatie kopen’
Het afgrazen van de markt door de Saoedi’s vindt al jaren plaats. Hoogleraar Jan Willem van Groenigen (Bodembiologie) kreeg in 2019 per e-mail zo’n verzoek om mee te doen aan het Distinguished Fellowship Program van de King Saud University. De samenwerking hield in: een jaarwedde van 70 duizend dollar plus 50 duizend dollar voor twee bezoeken per jaar en wat onderzoek. Voor dat onderzoek bleef volgens Van Groenigen dan bitter weinig over.
Dit is wat mij betreft onacceptabel en schandalig. Het is gewoon reputatie kopen
Jan Willem van Groenigen, hoogleraar Bodembiologie
Voorwaarde was wel dat hij de Saoedische universiteit als hoofdwerkgever moest noemen op de Highly Cited Researchers-website, om de zichtbaarheid van de universiteit te vergroten. Van Groenigen ging niet op het aanbod in. ‘Dit is wat mij betreft onacceptabel en schandalig. Het is gewoon reputatie kopen. En daarnaast ook nog eens heel nadelig voor de universiteit waar je eigenlijk werkt, omdat alleen de eerste affiliatie meetelt voor de ranglijsten.’
De zaak kwam in het nieuws via een artikel in de Spaanse krant El Pais een paar weken geleden. De Volkskrant schreef er afgelopen zaterdag uitvoerig over naar aanleiding van een rapport van consultancybureau SIRIS/Academic. De krant onthulde de naam van WUR-wetenschapper Fogliano, die erkent dat hij van 2008-2020 zo’n contract met de KSU was aangegaan.
Afstand nemen
Volgens Fogliano ging de vergoeding evenwel naar WUR en niet naar hem persoonlijk. WUR laat op intranet weten dat er onderzoek naar de kwestie wordt gedaan. Rector Arthur Mol wil zolang dat onderzoek duurt niet inhoudelijk reageren. ‘Maar als blijkt dat collega’s hun primaire affiliatie inderdaad hebben aangepast, dan nemen wij daar afstand van.’
Er is mij nooit gevraagd de affiliatie aan te passen
Hoogleraar Han Zuilhof (Organische Chemie)
Van 2011-2022 was hoogleraar Organische Chemie Han Zuilhof verbonden aan de King Abdulaziz University in Jeddah. Maar bij hem was er van zo’n lucratief contract geen sprake, zegt hij. ‘Ik ben daar terechtgekomen via een postdoc van mij die daar is gaan werken. Zij hebben daar unieke apparatuur om onderzoek te doen op nanoschaal. En dat trok me.’
Uitleggen
‘Er is mij nooit gevraagd de affiliatie aan te passen’, zegt Zuilhof. ‘Wel werd soms aan het einde van het jaar gevraagd welke artikelen de samenwerking had opgeleverd: bij die artikelen staat de KAU als affiliatie genoemd.’ Zuilhof stopte door afnemende onderzoeksmogelijkheden de samenwerking. ‘Ik vind het prima dat er nu naar die samenwerkingen wordt gekeken. Je moet altijd uit kunnen leggen wat je doet.’
