Huid van de zwarte soldaatvlieg besrijdt de verwelkingsziekte in sla. Foto Shutterstock Boeren brengen koeienmest op het land om de bodem te verbeteren. Promovendus Azkia Nurfikari laat zien dat het ook kan met insectenmest. Sterker nog, de mest verrijkt niet alleen de bodem met voedingsstoffen, het bestrijdt ook de groei van ziekteverwekkende microben. Een proef met door schimmel geïnfecteerde sla toont dat aan.
De stof die centraal staat in het proces is het polymeer chitine: de harde stof die het exoskelet vormt van insecten dat ze afwerpen als ze groeien en vervellen. Van chitine is bekend dat het in de bodem de groei van bacteriën stimuleert die chitine af kunnen breken. Een deel van de enzymen die verantwoordelijk zijn voor die afbraak komt in de bodem terecht.
Zwarte soldaatvlieg
Kunnen die enzymen misschien in de bodem een functie vervullen tegen ziekteverwekkende schimmels? De celwand van die schimmels bevat immers ook chitine. Ja, blijkt uit de vele experimenten die Nurfikari deed. Zij voegde insectenafval (poep en huid) van zwarte soldaatvliegen, krekels en meelwormen toe aan bodems die zijn geïnfecteerd met de schimmel Fusarium. Deze schimmel is de oorzaak van de door kwekers gevreesde verwelkingsziekte.
Het insectenafval doodt inderdaad de ziekmakende schimmel. Maar alleen onder de juiste condities, voegt Nurfikari toe. ‘Er is een gunstig effect als de ziektedruk in de bodem laag is.’ Bovendien heeft de bodem na het toedienen van het afval enkele weken tijd nodig om voldoende chitine-afbrekende bacteriën te laten groeien. En het werkt ’t beste met huidafval van zwarte soldaatvlieg. Dat materiaal bevat de meeste chitine.
Mest
Tasten chitine-afbrekende enzymen alleen ziekmakende schimmels aan? Waarschijnlijk niet, zegt Nurfikari. Ook ‘goede’ microben hebben er last van. Het overall effect is desondanks positief. Dat komt doordat het afval (huid en poep) ook als mest dienst doet en dus de groei van bacteriën stimuleert. ‘Die balans van groei en afbraak resulteert netto in een groei van de totale biomassa.’
Door de opkomst van insectenkweek als bron van dierlijk eiwit, komt ook veel insectenafval beschikbaar. Gebruik van dat afval voor biologische bestrijding is een nieuwe ontwikkeling. ‘Het resultaat van mijn experimenten is veelbelovend. Maar ik heb alleen naar sla gekeken en naar Fusarium. Voor vertaling naar andere gewassen en ziektes is veel onderzoek nodig.’
