Steeds meer landbouwgrond in de wereld verzilt, waardoor de landbouwgewassen niet goed groeien. Als het water in de bodem zouter is dan het vocht in de plant, kan het gewas het water niet meer goed opnemen, waardoor allerlei processen in de plant in de war raken. Van de belangrijke landbouwgewassen is gerst het meest zouttolerant. Long testte meerdere gerstrassen bij verschillende zoutconcentraties en zocht vervolgens naar de genetische verschillen van die rassen. Zo vond hij elf gebieden op het genoom van gerst die de zouttolerantie reguleren. Uit nadere DNA-analyse bleek dat twee gebieden op het genoom de meeste invloed hadden. Een genenpakketje op chromosoom 4 zorgt ervoor dat het zout in de plant niet bij de bladeren terecht komt, zodat de fotosynthese niet wordt verstoord. En een genensetje op chromosoom 6 reguleert de opname van brak water door de plant zodanig dat de waterhuishouding in de plant minder verstoord raakt. Met deze kennis kunnen veredelaars aan de slag om zouttolerante gerstrassen te ontwikkelen. Dat is niet onbelangrijk, zegt Long’s begeleider Gerard van der Linden, want gerst is het vijfde voedselgewas in de wereld, na rijst, tarwe, mais en aardappel. In Europa wordt de gerst vooral gebruikt voor de productie van bier en whisky. Maar even belangrijk is dat gerst een soort modelgewas is voor onderzoek aan zouttolerante gewassen. Met de kennis van Long kunnen onderzoekers en veredelaars nu makkelijker op zoek naar genen in bijvoorbeeld tarwe en rijst om ook die gewassen bestand maken tegen zilte bodems. Dat is bijvoorbeeld belangrijk in Long’s vaderland Vietnam, waar de rijstteelt in de Mekongdelta kampt met verzilting. Het genensetje dat Long vond op chromosoom 4 van gerst, hebben andere onderzoekers onlangs ook gevonden in tarwe. Maar met zijn vondst op chromosoom 6 heeft Long een primeur, waar veel belangstelling voor is bij andere plantenwetenschappers. Long verwacht dat over 5 jaar de eerste zouttolerante gerstrassen op de markt komen. Bij andere gewassen gaat dat waarschijnlijk langer duren. Zouttolerantie is een complexe eigenschap, zegt Van der Linden, waarvoor altijd een combinatie van genen op meerdere chromosomen verantwoordelijk is. Nguyen Viet Long promoveert op 2 november bij Richard Visser, hoogleraar Plantenveredeling
Doorbraak in ontwikkeling zouttolerante gewassen
Promovendus Nguyen Viet Long heeft genenpakketjes in gerst gevonden die het gewas zouttolerant maken. Die kennis komt ook van pas voor tarwe en rijst. Long promoveert vandaag.
