Wat willen de grootste partijen op gebied van onderzoek, onderwijs en natuur? De beloftes stemmen hoopvol.
>> Onderzoek
* Lang leve de wetenschap. Alle partijen willen meer geld voor wetenschappelijk onderzoek. Vooral het fundamentele onderzoek krijgt de wind weer in de zeilen. ‘We verzetten ons tegen de trend dat wetenschappers zich steeds moeten richten op onderzoek dat direct economisch nut heeft’, schrijft de SP. Ook D66 en GroenLinks uiten zich op die manier.
* Ook VVD, CDA en de PvdA willen meer geld voor fundamenteel onderzoek, maar leggen de focus op het topsectorenbeleid. De beste en innovatiefste jongetjes van de klas krijgen van het CDA het grootste budget. De PvdA en D66 pleiten voor economische innovatienetwerken zoals die rond ‘talenttowns’ Wageningen (agrofood) en Leeuwarden (Wetsus).
* Het wegvallen van de FES-gelden (aardgasbaten) betekent 2500 promotieplaatsen minder in 2015. De PvdA wil dat verlies zo snel mogelijk compenseren.
* De SP pleit voor meer onderzoek om de klimaatdoelstellingen te halen. De partij wil ook meer geld voor onderzoek op gebied van de biobased economie en -energie. Via extra belastingen moeten bedrijven daar volgens de SP aan meebetalen.
>> Onderwijs
* Afschaffen vóór de verkiezingen bleek onhaalbaar, maar dat de langstudeerboete verdwijnt, lijkt wel zeker. Op de ChristenUnie na zijn de gevestigde partijen tegen de boete. PvdA, VVD, D66 en GroenLinks willen in ruil daarvoor een sociaal leenstelstel invoeren dat de huidige basisbeurs vervangt. De SP, het CDA en de ChristenUnie zijn daar tegen en houden vast aan de basisbeurs.
* SP en PvdA willen de recent voorgestelde (Lenteakkoord) inperking van het ov-reisrecht terugdraaien naar zeven jaar. GroenLinks wil zes jaar. VVD en D66 willen het recht zelfs verder inperken en de ov-kaart vervangen door een trajectkaart. Het CDA doet het weer anders: 60 euro op de ov-chipkaart en die mag de student naar eigen inzicht gebruiken.
* De VVD wil dat hogescholen en universiteiten speciale opleidingen aanbieden voor echte toppers. Daarvoor mogen ze dan zelf de hoogte van het collegegeld te bepalen.
* De SP wil een rem op door bedrijven gesponsorde leerstoelen.
>> Natuur
* De natuur kan na de kilte van het afgelopen kabinet wat meer warmte tegemoet zien. De PvdA wil alle bezuinigingen op natuur terugdraaien. Sterker nog: er mag geld bij. Landbouwsubsidies uit Brussel kunnen volgens de sociaaldemocraten worden gebruikt om boeren te betalen voor zaken als landschapsbeheer en natuurbescherming.
* De Ecologische Hoofdstructuur moet onverkort worden uitgevoerd, vinden PvdA, SP, GroenLinks en D66. Te beginnen met het realiseren van Oostvaarderswold, de verbinding tussen Flevoland en de Veluwe. De ChristenUnie wil de EHS ‘herijken’, maar vooral meer tijd nemen voor de uitvoering. De VVD wil vooral een kleinere en goedkopere EHS. Het CDA zegt in haar programma merkwaardig genoeg niets over de EHS.
* GroenLinks wil een minister van Duurzaamheid en Ruimte die milieu, natuur, energie, landbouw, visserij, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening onder zich heeft. De nieuwe minister moet efficiënt (her)gebruik van natuurlijke hulpbronnen stimuleren.
* D66, GroenLinks en PvdA willen een nieuwe Wet Mooi Nederland die natuur en landschap beschermt, evenals waarden als stilte, nachtelijke duisternis en de weidsheid van het landschap.